Organizata Freedom House ka nxjerrë raportin e saj vjetor për vitin 2021 për Lirinë në Botë, i cili flet për një thellim të hendekut mes rënieve dhe përmirësimeve.
Në raport thuhet se vendet që kanë patur përkeqësime ishin më të mëdha se ato me përmirësime, me marzhin më të madh të regjistruar që nga fillimi i trendit negativ në vitin 2006. Recesioni i gjatë demokratik po thellohet.
E meritat për këtë i merr kryesisht pandemia.
“Ndërkohë që një pandemi vdekjeprurëse, pasiguria ekonomike dhe fizike dhe një konflikt i dhunshëm shkatërroi botën në vitin 2020, mbrojtësit e demokracisë pësuan humbje të mëdha të reja në luftën e tyre kundër armiqve autoritarë, duke zhvendosur ekuilibrin ndërkombëtar në favor të tiranisë. Udhëheqësit aktualë përdornin gjithnjë e më shumë forcë për të shtypur kundërshtarët dhe për të zgjidhur rezultatet, ndonjëherë në emër të shëndetit publik, ndërsa aktivistët që nuk kishin mbështetje efektive ndërkombëtare – u përballën me dënime të rënda burgu, tortura ose vrasje në shumë mjedise.”– thuhet në raport.
Sipas raportit, Shqipëria vazhdon të mbetet pjesërisht e lirë duke rënë një pikë më poshtë, ndërsa Kosova me dy pikë.
Vetëm Maqedonia e Veriut ishte një nga historitë e suksesit me tri pikë përmirësim nga një vit më parë.
Shqipëria nga 67 pikë vitin e kaluar, ka 66 pikë këtë vit me një pikë rënie në kategorinë e të drejtave të grumbullimit dhe organizimit, lidhur me dy ngjarje.Sipas bashkëautores së këtij raporti, e cila ka folur për VOA, bëhet fjalë për protestat për mbrojtjen e Teatrit Kombëtar dhe për protestat për vrasjen e Klodian Rashës.
“Ne pamë rënie në lirinë e grumbullimit, për shkak të dhunës midis protestuesve dhe forcave të sigurisë në maj, gjatë shembjes së ndërtesës së Teatrit Kombëtar. Një tjetër arsye për shqetësim ishte kur në dhjetor policia vrau një qytetar që kishte shkelur urdhrin për orën policore. Këto kontribuuan në rënien në kategorinë e lirisë së grumbullimit.”– tha Amy Slipowitz.
Ndërsa Kosova pësoi një rënie prej dy pikësh gjithsej nga 56 në 54, që u atribuohen rënieve në kategoritë e procesit elektoral dhe pluralizmit politik.
“Kjo kishte të bënte me miratimin e qeverisë së kryeministrit Hoti nga një shumicë me një vote diferencë të një deputeti që kishte qenë i dënuar.”– thotë Amy Slipowitz, bashkëautore e raportit dhe menaxhere për kërkimet në Freedom House. Parregullsia e këtij procesi solli rënie.
Sipas saj, rënie kishte edhe në kategorinë për opozitën për shkak se garda e vjetër politike “orkestroi rënien e qeverisë së Albin Kurtit të partisë Vetëvendosje”,
Freedom House përmend si një nga shqetësimet kryesore rolin e Kinës si në fshehjen përmasave të pandemisë, ashtu edhe në përpjekjet për shtrirjen e ndikimit në botë.
“Ndikimi keqdashës i regjimit në Kinë, diktatura më e populluar në botë, ishte veçanërisht e thellë në vitin 2020. Pekini rriti fushatën e tij globale të dezinformimit dhe censurës për të kundërshtuar pasojat nga mbulimi i tij i shpërthimit fillestar të koronavirusit, i cili pengoi rëndë një të shpejtë reagimi global në ditët e para të pandemisë. Përpjekjet e saj gjithashtu paraqitën ndërhyrje të shtuar në diskursin politik të brendshëm të demokracive të huaja, shtrirje transnacionale të abuzimeve të të drejtave të zakonshme në territorin e Kinës dhe prishjen e lirive dhe autonomisë ligjore të Hong Kongut.”– thuhet në raport.
Ndërsa shumica e vendeve me institucione më të forta demokratike siguruan që çdo kufizim i lirisë ishte i nevojshëm dhe proporcional me kërcënimin e paraqitur nga virusi, të tjerë ndoqën një strategji të ngathët ose të keqinformuar dhe diktatorët nga Venezuela deri në Kamboxhia shfrytëzuan krizën për të shtypur opozitën dhe fortifikuar fuqinë e tyre./Hashtag.al
