Komisioni Evropian po kërkon të ashpërsojë dënimet për trafikantët e qenieve njerëzore, ndërsa blloku po lufton për të ulur numrin e emigrantëve të joshur nga rrjetet e kontrabandistëve.
Në dhjetë muajt e parë të vitit 2023, Bashkimi Evropian pa afro 331,000 kalime të parregullta kufitare, me itinerarin e Mesdheut Qendror që përbën shumicën dërrmuese të rasteve. Shifrat përfaqësojnë nivelin më të lartë për atë periudhë që nga viti 2015 dhe kanë çuar në thirrje nga shtetet anëtare për të forcuar politikën e përbashkët të migracionit.
Si pjesë e përgjigjes së tij, Komisioni Evropian zbuloi të martën dy projektligje që ashpërsojnë dënimin për krimin e trafikimit të qenieve njerëzore dhe zgjerojnë rolin e Europolit, agjencisë së zbatimit të ligjit të bllokut.
Sipas një direktive të re që përditëson kuadrin e vitit 2002, ekzekutivi i BE-së propozon një përkufizim më të gjerë të veprës së kontrabandës, e cila tani përfshin reklamat në faqet e internetit dhe mediat sociale të krijuara për të joshur njerëzit të vijnë në Evropë. Përkufizimi mbulon gjithashtu rastet kur ka një “gjasë të lartë” për t’i shkaktuar dëm një azilkërkuesi, edhe nëse kjo bëhet pa marrë ndonjë fitim financiar.
Direktiva prezanton një sërë rrethanash rënduese, si përdorimi i dhunës dhe trafikimi i të miturve të pashoqëruar, që zgjasin dënimin me burg për ata që shpallen fajtorë për kontrabandë. Shkaktimi i vdekjes së një migranti mund të çojë në një maksimum prej 15 vitesh burg – nga 8 vjet që parashikohen në legjislacionin aktual.
Aktorët shtetërorë, megjithatë, do të përjashtohen nga ndëshkimet, edhe nëse ndonjëherë janë pas migrimit të parregullt, siç ishte rasti gjatë krizës kufitare të vitit 2021 të orkestruar nga presidenti bjellorus Alexander Lukashenko. Së fundmi, Finlanda ka akuzuar Rusinë për nxitjen e një rritjeje të fluksit të migracionit.
Organizatat humanitare që kryejnë operacione kërkim-shpëtimi, të cilat Italia i ka fajësuar se kanë vepruar si “faktor tërheqës”, por Gjermania i mbron si kryerës të një detyre morale, do të mbrohen nga akuzat penale.
Një tjetër risi qëndron në parimin e juridiksionit, të cilin direktiva e shtrin edhe për krimet e kryera në ujërat ndërkombëtare. Incidentet që përfshijnë anijet e emigrantëve në Detin Mesdhe ndodhin rregullisht në ujërat e larta, si mbytja e anijes së këtij viti pranë Messenia, Greqi, që la më shumë se 500 njerëz të supozuar të vdekur. Kjo hap një boshllëk ligjor kur bëhet fjalë për përcaktimin e vendit që ka të drejtën e ndjekjes penale.
“Ne kemi nevojë për një ndryshim të vogël paradigme,” tha të martën Ylva Johansson, Komisionerja Evropiane për Çështjet e Brendshme. “Jo vetëm ndjekja e autorëve të rrugës, por edhe ndjekja e objektivave të nivelit të lartë dhe ndjekja e vetë rrjeteve kriminale.”
Çdo vit, kontrabandistët mbledhin midis 5 dhe 6 miliardë euro fitime globale, vuri në dukje ajo, “para që vijnë nga njerëzit e dëshpëruar dhe nga familjet e shantazhuara”.
Johansson tha se 90% e kalimeve të parregullta kufitare të parë këtë vit ishin “lehtësuar” nga rrjetet e kontrabandistëve, të cilët “shumë shpesh” kanë një grup të organizuar kriminal pas tyre. Komisionerja paralajmëroi se trafikantët po bëhen “gjithnjë e më të sofistikuar, gjithnjë e më shumë profesionistë dhe gjithnjë e më shumë ndërkombëtarë”, si dhe po bëhen gjithnjë e më të dhunshëm kundër migrantëve dhe rojeve kufitare.
“Grupet kriminale po paraqesin një kërcënim për ne, shoqërinë tonë, i cili është i krahasueshëm me një kërcënim terrorist,” tha ajo.
Përveç direktivës, Komisioni zbuloi një projekt-rregullore që do t’i mundësojë Europolit të vendosë forcat dhe ekspertët e tij brenda vendeve jo anëtare të BE-së, me kusht që të nënshkruhet një marrëveshje pune me vendin pritës.
Prezantimi i dy projektligjeve përkoi me nisjen në Bruksel të “Aleancës Globale Kundër Kontrabandës së Migrantëve”, e cila mblodhi përfaqësues nga 57 vende. Aleanca është një “thirrje për veprim” për t’u larguar nga perspektiva e bazuar në komb dhe për ta kthyer luftën kundër kontrabandës së emigrantëve në një përpjekje të vërtetë ndërkombëtare, tha Johansson.
“Këto veprime,” tha ajo, “na lejojnë të mbajmë fokusin tonë atje ku duhet të jetë: ndëshkimi i kontrabandistëve – kurrë mos ndëshkimi i migrantëve.”
Dy pjesët e legjislacionit të paraqitura të martën ende duhet t’i nënshtrohen negociatave midis Parlamentit Evropian dhe vendeve anëtare. Për shkak të kohës së shpalljes, bisedimet nuk pritet të përfundojnë në këtë mandat dhe do të duhet të presin pas zgjedhjeve të qershorit për të arritur në vijën e finishit.
