Një udhëtar depozitoi sasinë e arit, bizhuterive dhe monedhave të argjendit pranë varreve të vikingëve në Haithabu rreth 800 vjet më parë. Kushdo qoftë ai udhëtar, dhe për çfarëdo arsyeje, ai ose ajo nuk u kthye më kurrë për të marrë thesarin.
Kohët e fundit, grumbulli me sende të çmuara ka parë përsëri dritën e ditës pasi u gjet nga një detektor vullnetar metalik në fushën e një fermeri në jugperëndim të Schleswig, Gjermani, thuhet në një njoftim për shtyp.
Të varrosura në tokë, sendet e çmuara u zbuluan nga detektori amator Nikki Andreas Steinmann. Midis objekteve të shumta me vlerë të fshehura ishin dy varëse veshësh të hollë, të zbukuruar me bizhuteri.
Steinmann ishte caktuar në një kuadrat për të përmirësuar aftësitë e tij detektoriste. Pasi gjeti disa monedha dhe dy sende ari, ai dhe instruktori i tij, Arjen Spiesswinkel, njoftuan zyrtarin e gërmimit Jan Fischer.
Fischer pastaj mori drejtimin e kërkimit duke pasur kujdes për artefaktet. Një perimetër prej 4 metrash katrorë rreth gjetjes u gërmua me lejen e fermerit dhe më pas aty u gjetën një numër objektesh ari e argjendi.
Studiuesit përcaktuan se artefaktet ishin zhvendosur pak nga aktiviteti bujqësor, megjithëse disa prej monedhave ende qëndronin të grumbulluara njëra mbi tjetrën siç ishin depozituar fillimisht, duke treguar se ato ishin varrosur së bashku.
Përmbajtja e koshit përfshin varëse ari ‘të cilësisë së lartë, një karficë e praruar me monedhë artificiale, e punuar për të imituar një monedhë dinari ari islamik Almohad; dy unaza të praruara me gurë dhe një fragment unaze; një disk i vogël i shpuar dikur i praruar; një karficë e vogël unaze; si dhe rreth 30 monedha argjendi të copëtuara.
Më të shquara nga të gjitha ishin dy varëse veshë prej ari, të cilat ndoshta datojnë diku rreth ose pas vitit 1100 pas Krishtit. Ato janë punuar sipas traditës së argjendarëve bizantinë.
Instrumental në datimin e ruajtjes, inspektimi i rreth 30 monedhave argjendi tregon mbretërimin e mbretit danez Waldemar II (1202 – 1241). Kjo sugjeron se thesari u depozitua në gjysmën e parë të shekullit të 13-të.
Haithabu konsiderohet sot si një testament i shquar i epokës së vikingëve dhe përfshin dy tuma të mëdha varresh dhe ato që njihen si Danewerks – fortifikime prej dheu që datojnë që nga vikingët.
Haithabu ishte gjithashtu një qendër tregtare e lulëzuar e vikingëve nga shekulli 8-11 përpara shkatërrimit të saj në 1066. Tani i njohur si Kompleksi Kufi Arkeologjik Haithabu-Danewerk, vendi u përfshi në Listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në vitin 2018 dhe mbetet i mbrojtur edhe sot.
