Presidenti i SHBA Joe Biden njoftoi Kongresin të mërkurën se ai do të revokojë zyrtarisht statusin e Afganistanit si një ‘Aleat i madh jo-NATO’, pothuajse një vit pasi ushtari i fundit amerikan u largua nga vendi me urdhër të tij dhe qeveria e mbështetur nga Uashingtoni u shkri në Kabul para talebanëve.
Biden i ka dërguar një njoftim zyrtar Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA dhe Senatit për qëllimin e tij për të anuluar përcaktimin e Afganistanit, tha Shtëpia e Bardhë. Nuk ishte e qartë se kur do të hynte në fuqi ndryshimi.
Afganistani fillimisht u caktua si MNNA nën Presidentin Barack Obama në vitin 2012, më shumë se një dekadë pasi SHBA pushtoi dhe përmbysi qeverinë talebane në Kabul, duke e akuzuar atë për strehimin e Osama bin Laden. Përcaktimi e ndihmoi Uashingtonin të financonte plotësisht buxhetin ushtarak të Kabulit për vite me radhë.
Emërtimi është ‘një simbol i fuqishëm i marrëdhënieve të ngushta që SHBA ndan me ato vende dhe tregon respektin tonë të thellë për miqësinë’ për to, sipas Departamentit të Shtetit. Ndërsa ofron disa privilegje ushtarake dhe ekonomike, ai ‘nuk përfshin asnjë angazhim sigurie për vendin e caktuar’.
Një total prej 20 vendeve dhe territoreve, duke përfshirë Tajvanin, një ishull që Kina e konsideron territorin e saj të ligjshëm, u është dhënë zyrtarisht ose joformalisht ky status që nga krijimi i kategorisë në vitin 1987.
Ndër përfitimet që vendet e përcaktuara mund të presin janë aftësia për të blerë armë e municione nga SHBA ose marrjen me qira të armatimeve, qasje në kontratat e mirëmbajtjes dhe aftësinë për t’u bashkuar me projektet kërkimore të Pentagonit me një kosto të përbashkët.
Vendimi i Biden për të hequr statusin e Afganistanit nuk është aq befasues sa i vonuar. Ushtari i fundit amerikan u largua nga Afganistani më 30 gusht 2021.
Qeveria e mbështetur nga SHBA-ja ia kishte dorëzuar Kabulin talebanëve dy javë më parë, duke rezultuar në largimin e planifikuar të trupave amerikane duke u kthyer në një evakuim masiv që përfshinte diplomatë, shtetas perëndimorë dhe mbi 100,000 afganë që arritën të arrinin në aeroport.
