New York Times dhe katër organizata evropiane të lajmeve i bënë thirrje qeverisë së SHBA-së të hënën që të heqë akuzat kundër Julian Assange, themeluesit të WikiLeaks, për marrjen dhe publikimin e sekreteve të klasifikuara diplomatike dhe ushtarake.
Në një letër të përbashkët të hapur, The New Times, The Guardian, Le Monde, Der Spiegel dhe El País thanë se ndjekja penale e Assange sipas Aktit të Spiunazhit ‘vendos një precedent të rrezikshëm’ që kërcënonte të minonte Amendamentin e Parë dhe lirinë e shtypit.
“Marrja dhe zbulimi i informacionit të ndjeshëm kur është e nevojshme për interesin publik është një pjesë thelbësore e punës së përditshme të gazetarëve”, thuhet në letër.
“Nëse ajo punë kriminalizohet, diskursi ynë publik dhe demokracitë tona bëhen dukshëm më të dobëta.”
Julian Assange, i cili ka luftuar për të shmangur ekstradimin nga Britania drejt SHBA-së që nga arrestimi i tij atje në vitin 2019, akuzohet gjithashtu për pjesëmarrje në një komplot të lidhur me hakerimin. Letra veçanërisht nuk i kërkoi Departamentit të Drejtësisë të hiqte dorë nga ky aspekt i çështjes, megjithëse thoshte se ‘disa prej nesh janë të shqetësuar’ gjithashtu për të.
Secila nga pesë organizatat kishte punuar me Assange në vitet 2010 dhe 2011, gjatë ngjarjeve në thelb të çështjes penale. WikiLeaks, i cili siguroi arkivat e zbuluara të kabllogrameve të klasifikuara diplomatike amerikane dhe dosjeve ushtarake, u dha qasje të hershme në informacion mediave tradicionale të lajmeve, të cilat botonin shkrime rreth zbulimeve të dukshme.
Një zëdhënëse për The Times, Danielle Rhoades Ha, tha se botuesi i kompanisë, A.G. Sulzberger, në këshillim me departamentin ligjor, vendosi të nënshkruajë letrën. Redaksia nuk ishte e përfshirë, tha ajo.
Çështja kundër Assange është e ndërlikuar dhe nuk ka të bëjë me pyetjen nëse ai konsiderohet gazetar, por më tepër nëse veprimtaritë e tij gazetareske për kërkimin dhe publikimin e informacionit të klasifikuar mund ose duhet të trajtohen si krim.
Letra vjen pasi Prokurori i Përgjithshëm Merrick B. Garland ka kërkuar të frenojë mënyrat në të cilat Departamenti i Drejtësisë e ka bërë më të vështirë për gazetarët të bëjnë punën e tyre. Në tetor, ai nxori rregullore të reja që ndalojnë përdorimin e fletëthirrjeve, urdhrave ose vendimeve të gjykatës për të sekuestruar të dhënat e komunikimit të gazetarëve ose për të kërkuar shënimet ose dëshmitë e tyre në një përpjekje për të zbuluar burime konfidenciale në hetimet e rrjedhjeve.
Assange dhe WikiLeaks fituan famë globale në vitin 2010 kur ai filloi të publikonte video dhe dokumente të klasifikuara në lidhje me luftërat e Shteteve të Bashkuara dhe marrëdhëniet e tyre me jashtë.
Më në fund u bë e qartë se Chelsea Manning, një ish-analiste e inteligjencës së ushtrisë, i kishte ofruar arkivat WikiLeaks. Ajo u dënua me 35 vjet burg pas një gjyqi ushtarak në vitin 2013. Presidenti Barack Obama ia zbuti pjesën më të madhe të dënimit të saj të mbetur pak para se të largohej nga detyra në janar 2017.
Zbulimet e Manning ishin një nga rrjedhjet më të jashtëzakonshme në historinë amerikane. Ato përfshinin rreth 250,000 kabllograme të Departamentit të Shtetit që zbuluan shumë gjëra sekrete në mbarë botën, dosje për të burgosurit e Gjirit të Guantanamos që mbaheshin pa gjyq dhe regjistrat e ngjarjeve të rëndësishme në luftërat në Afganistan dhe Irak që zbuluan, ndër të tjera, se viktimat civile ishin më të larta se vlerësimet zyrtare.
Letra vinte në dukje se të njëjtat pesë institucione kishin kritikuar publikisht Assange në vitin 2011, kur u publikuan kopje të pa redaktuara të kabllogrameve, duke zbuluar emrat e njerëzve në vende të rrezikshme që kishin ndihmuar Shtetet e Bashkuara dhe duke vënë jetën e tyre në rrezik. Në gjyqin e Manning, prokurorët nuk thanë se dikush ishte vrarë si rezultat, por zyrtarët kanë thënë se qeveria shpenzoi burime të konsiderueshme për të nxjerrë njerëz të tillë nga rreziku.
Ndërsa administrata e Obamës dhe zyrtarët e zbatimit të ligjit në karrierë dhe zyrtarët e sigurisë kombëtare nuk e donin Assange, avokatët e transparencës dhe aktivistët kundër luftës e trajtuan atë si një ikonë.
Letra e hapur vë në dukje se administrata e Obamës kishte peshuar akuzën ndaj Assange në lidhje me rrjedhjet e Manning, por nuk e bëri këtë – pjesërisht sepse nuk kishte një mënyrë të qartë për të dalluar ligjërisht veprimet e WikiLeaks nga ato të organizatave tradicionale të lajmeve si The Times kur shkruajnë për çështjet e sigurisë kombëtare.
Por në mars 2018, nën administratën Trump, Departamenti i Drejtësisë ngriti një aktakuzë të vulosur nga juria e madhe kundër Assange. Fillimisht, akuzat anashkaluan çështjet e lirisë së shtypit, duke e akuzuar ngushtë atë për një vepër të lidhur me hakerimin, duke i ofruar ndihmë informatores Manning të maskonte gjurmët e saj në një rrjet të sigurt kompjuterik.
Nën Prokurorin e Përgjithshëm william P. Barr, departamenti më vonë e përshkallëzoi çështjen duke ngritur një aktakuzë shtesë që përfshinte një grup të dytë akuzash: se aktivitetet e tij të stilit gazetaresk shkelnin Aktin e Spiunazhit, një ligj i epokës së Luftës së Parë Botërore që e bën mbajtjen e paautorizuar dhe shpërndarja e sekreteve të sigurisë kombëtare një krim.
(Një aktakuzë tjetër zgjeroi akuzat e lidhura me hakerimin, për të përfshirë një përpjekje më të gjerë të WikiLeaks për të inkurajuar hakerat që të merrnin materiale sekrete dhe t’ia jepnin atë grupit.)
Nuk ka asnjë precedent në Shtetet e Bashkuara për ndjekjen penale të një botuesi informacioni – në krahasim me një spiun ose një zyrtar qeveritar që zbulon sekrete – sipas Aktit të Spiunazhit. Vendimi i administratës Trump për të ngritur akuza të tilla kundër Assange ngriti pyetje të reja dhe të thella në lidhje me kuptimin e Amendamentit të Parë.
Për momentin, këto çështje nuk janë testuar në gjykatë sepse çështja është ndërprerë ndërsa avokatët e Assange luftojnë ekstradimin. Por letra e hapur i bëri thirrje Departamentit të Drejtësisë të heqë akuzat e Aktit të Spiunazhit.
“Mbajtja e qeverive përgjegjëse është pjesë e misionit thelbësor të një shtypi të lirë në një demokraci”, thuhej në letër.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e New York Times
Përgatiti për Hashtag.al, K,Manjani
