Irani nuk është më gogoli që tremb dhe kjo është një dhuratë nga Zoti për kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, i cili tani mund ta kthejë breshërinë me drone dhe raketa të së shtunës nga Teherani në avantazhin e tij politik, ndërsa ai vijon luftën në Gaza dhe ndoshta në Liban.
Netanyahu është tallur prej kohësh se ua ka vënë fajin “dorës së zgjatur të mullahëve” pas pothuajse çdo kërcënimi ndaj sigurisë së Izraelit dhe është akuzuar gjerësisht për ekzagjerim të rreziqeve të një sulmi të drejtpërdrejtë nga Udhëheqësi Suprem iranian Ayatollah Ali Khamenei.
Tani, Netanyahu mund të pretendojë se maska ka rënë dhe se armiku i vërtetë është i dukshëm pasi bombardimi i paparë i Iranit kaloi atë që për dekada ishte një vijë e kuqe e papërfytyrueshme. Është hera e parë që Irani nis një sulm të drejtpërdrejtë ndaj shtetit të Izraelit dhe Mohammad Jamshidi, një zëvendësshef i stafit të presidentit të Iranit, tha se “ekuacioni strategjik” tani kishte ndryshuar midis Teheranit dhe Izraelit.
Kjo dinamikë e re forcon shumë dorën e Netanyahut në sigurimin e mbështetjes ushtarake ndërkombëtare dhe e lejon atë të dyfishojë luftën e tij kundër Hamasit të mbështetur nga Irani në Rripin e Gazës, dhe më pas ndoshta të kalojë në Hezbollahun e Libanit, një tjetër përfaqësues shiit iranian. Kryeministri tani ka më shumë liri veprimi për ta trajtuar luftën e Gazës si një luftë për mbijetesë kombëtare kundër një peshe të rëndë gjeostrategjike të armatosur mirë si Irani, të udhëhequr nga fundamentalistët islamikë që duan të kenë armë bërthamore.
Irani gjithashtu vështirë se mund t’i kishte shërbyer më mirë, duke i hedhur Netanyahut një litar shpëtimi, ndërkohë që durimi ndërkombëtar me liderin e krahut të djathtë ishte i varur nga një fije shumë e hollë. Duke shtuar viktimat civile në Rripin e Gazës, Netanyahu po kundërshtonte Presidentin e SHBA-së Joe Biden, i cili donte që të shmangte një sulm të plotë në qytetin kufitar të Rafahut dhe ishte nën presion të madh ër vrasjen e shtatë punonjësve të ndihmës nga Kuzhina Qendrore Botërore nga ana e Izraelit.
Teherani duket se e ka shpëtuar Netanyahin nga grepi. Sulmi brenda natës e bën rastin e mbështetjes për Izraelin pothuajse të sigurt, kryesisht falë asaj që mund të rezultojë të jetë një gabim i madh strategjik nga regjimi i Iranit. Tashmë e fyer gjerësisht në vend për korrupsionin, keqmenaxhimin e tmerrshëm ekonomik dhe një shtypje vrastare të të drejtave të njeriut, udhëheqja e Iranit tani gjithashtu ka rrezik të duket e paaftë ushtarakisht.
Mbështetja e Biden për Izraelin tani është “e hekurt” ndërsa kryeministri britanik Rishi Sunak këmbënguli se Britania “do vijojë të ngrejë zërin për sigurinë e Izraelit”. Franca dhe Britania – dy fuqitë bërthamore evropiane të NATO-s – morën pjesë të dyja në mbrojtjen kundër bombardimeve iraniane.
Në SHBA, anëtarët e Kongresit nga të dyja palët kërkuan që ndihma shtesë ndërkombëtare për Izraelin të miratohej në vazhdën e veprimit të Iranit.
Dy mundësi të mira
Yaakov Amidror, një ish-këshilltar i Sigurisë Kombëtare i Netanyahut, pranoi se sulmi i dha ish-shefit të tij një mundësi të artë.
“Bibit i janë dhënë dy mundësi të mira dhe kjo ndodh rrallë”, tha për POLITICO, Amidror, një Gjeneral në pension dhe ish-kreu i Departamentit të Kërkimit të Inteligjencës Ushtarake izraelite.
“Ai mund të synojë kokën e oktapodit, që është Teherani, duke argumentuar se ne kemi legjitimitet për ta bërë këtë tani. Ose ai mund t’u thotë amerikanëve: Ne e kuptojmë që ju nuk dëshironi që ne të përshkallëzojmë tensionet me Iranin dhe ne jemi gati të bëjmë kompromis, por ajo që duam në këmbim është që Amerika t’i japë Izraelit të gjithë ndihmën e nevojshme për të shkatërruar aftësinë ushtarake të Hamasit në Gaza, përfshirë ato në Rafah”, tha Amidror.
Mundësia e parë, një sulm i drejtpërdrejtë ndaj Iranit – do ishte një ndërmarrje e madhe për Izraelin dhe Shtetet e Bashkuara tashmë po sinjalizojnë se duan të shmangin atë. Ndërkohë që mbështetja e brendshme për regjimin iranian është e paqartë, një sulm i drejtpërdrejtë mund të rrezikojë të ngjallë një patriotizëm rreth flamurit, i cili është i thellë. Irani nuk do shtyhej.
Irani po hedh breshërinë e tij të dështuar kundër Izraelit si një kundërsulm të kalibruar dhe thotë se plotëson nevojën e vendit për hakmarrje pas një sulmi vdekjeprurës në konsullatën e tij në Damask në fillim të këtij muaji.
Dronet shkaktuan dëme të vogla në një bazë ajrore izraelite dhe Teherani thotë se dëshiron të mbyllë çështjen me kaq. Pretendimi iranian se dronët dhe raketat kishin për qëllim të ishin një mesazh i akorduar mirë në vend që të shkaktonin vdekje të gjera, nuk ka shumë peshë në Izrael, por mund të ketë arsye të mira strategjike për t’u përzier bashkë me trillimet.
“Kjo nuk ishte simbolike nga Irani, ishte një sulm i madh,” tha Charles Freilich, një ish-këshilltar izraelit për Sigurinë Kombëtare. Por ai vuri në dukje se kjo nuk e bëri të pashmangshme hakmarrjen e drejtpërdrejtë.
“Në rrethana të zakonshme, Izraelit do t’i duhet t’i përgjigjet një sulmi të kësaj natyre dhe përmasash. Por, në këtë rast, Izraelit mund t’i duhet të respektojë edhe parapëlqeimet amerikane; që sigurisht bie ndesh me disa nga parimet themelore të strategjisë së sigurisë kombëtare të Izraelit.”
Por një zyrtar izraelit në shërbim i tha POLITICO se do kishte një përgjigje, ndërsa paralajmëroi se do duhej të matej për të shmangur një luftë gjithëpërfshirëse të Lindjes së Mesme.
Shënjestroni Rafahun, shënjestroni Libanin
Shqetësime të tilla për një përballje të drejtpërdrejtë me Teheranin ngrenë mundësinë që pesha e plotë e zemërimit të Izraelit mund të ndihet më afër vendit, në sulmet e vazhdueshme në territoret palestineze dhe ndoshta veprime më të mëdha në Liban, gjë që disa nga linjat e ashpra në kabinetin e tij e kanë mbrojtur prej muajsh.
Është një kritikë e gjatë ndaj politikës së jashtme iraniane se Teherani është i fiksuar me mbijetesën dhe prestigjin e tij dhe nuk i intereson për viktimat e larta që shkaktojnë ndërhyrjet e tij, nga Libani në Jemen.
Yossi Kuperëasser, ish-drejtor i përgjithshëm i Ministrisë së Çështjeve Strategjike të Izraelit, vuri në dukje se e gjithë lufta e Gazës ka qenë në fakt “një luftë kundër Iranit” që nga fillimi.
Ai shtoi se Izraeli duhet “të kufizojë aftësitë e këtij regjimi fanatik në Iran. Për këtë qëllim, ajo që duhet të bëjmë është së pari të përfundojmë punën në Gaza, e cila do jetë e dhimbshme për iranianët. E gjithë kjo filloi sepse ata donin të shpëtonin Hamasin”, tha Kuperëasser.
“E dyta është të sigurohemi që të ketë pasoja për projektin bërthamor iranian. Vetëm përfytyroni nëse diçka e tillë do kishte ndodhur nëse iranianët do kishin kanë armë bërthamore dhe ata janë shumë afër pasjes së tyre,” tha ai.
Në të vërtetë, tashmë ka shenja se Izraeli po përfiton nga veprimet e Iranit për të nxitur avantazhet e brendshme si në Gaza, ashtu edhe në Liban.
Në Gaza, Times of Israel raportoi se diskutimet e nivelit të lartë me SHBA-në për Rafahun – ku Uashingtoni dëshiron të shmangë një pushtim të gjithanshëm në qytet – tani ishin shtyrë.
Në frontin libanez, forcat e mbrojtjes izraelite goditën thellë në verilindje të Libanit të dielën, duke goditur atë që e quajti një “vend të rëndësishëm të prodhimit të armëve” që i përket Hezbollahut. Grupi libanez qëlloi rreth 40 raketa në veri të Izraelit gjatë sulmit iranian, sipas IDF-së.
Ka një presion në rritje ndaj Netanyahut nga ultra-nacionalistët dhe partitë e ekstremit të djathtë në koalicionin e tij qeverisës për një përgjigje të fortë. Itamar Ben-Gvir, ministër i Sigurisë Kombëtare dhe Bezalel Smotrich, ministri i Financave, po i kërkojnë të dy kreut izraelit që të mos nënshtrohet nga zyrtarët amerikanë që po e paralajmërojnë atë kundër nisjes së një hakmarrjeje ndaj Iranit.
“Bibi po i dëgjon të gjithë dhe do përpiqet të ekuilibrojë të gjitha kërkesat ndaj tij, por nuk mund ta shoh atë të përmbahet nga ndonjë hakmarrje”, tha për POLITICO një zyrtar qeveritar, i cili foli nëkushte anonimiteti.
“Ekziston mendimi se kjo është një pikë kthese nga e cila do përfitojë diplomatikisht Izraeli nëse trajtohet mirë,” vijoi zyrtari.
Itamar Ben-Gvir (majtas) dhe Bezalel Smotrich (djathtas) po i kërkojnë udhëheqësit izraelit që të mos ndikohet nga zyrtarët amerikanë që po e paralajmërojnë kundër një hakmarrjeje ndaj Iranit
“Sulmi ka hequr maskën dhe i ka treguar botës se çfarë është Irani dhe ne nuk duam që asnjë nga veprimet tona të shpërqendrohet nga kjo. Kjo është një mundësi për ne që të ndërtojmë një koalicion shumë më të fortë anti-Iran, nëse luajmë zgjuar. Pra, po, do ketë hakmarrje, nuk e shoh se si Bibi nuk mund ta bëjë këtë, por nuk do përdorim të gjitha armët që kemi; do jetë më e kufizuar dhe më e matur për të treguar reagimin dhe jo për të fyer aleatët tanë që na ndihmuan kaq shumë mbrëmë.”
Ministri i Kabinetit të Luftës, Benny Gantz la të kuptohej të njëjtën gjë, duke thënë në një deklaratë: “Ne do ndërtojmë një koalicion rajonal dhe do bëjmë që Irani ta paguajë çmimin në mënyrën dhe kohën që është e duhura për ne.”
Danny Danon, një ish-i dërguar izraelit në Kombet e Bashkuara, i tha POLITICO-s se një kundërsulm i çfarëdo lloji ishte i pashmangshëm.
“Në lagjen tonë, do ishte e papërgjegjshme të mos hakmerremi pas një sulmi të tillë të paparë nga Irani kundër Izraelit,” argumentoi ai.
Danon, tani një ligjvënës i Partisë Likud, i cili ka sfiduar dy herë Netanyahun për udhëheqjen e partisë dhe mund ta bëjë këtë përsëri, shtoi: “Ne e dimë se Irani qëndron pas të gjithë përfaqësuesve të tij në rajondhe kjo është hera e parë që ata vendosën të na sulmojnë drejtpërdrejt. Nuk kemi rrugë tjetër veçse të dërgojmë një mesazh të qartë se ajo që bëri Teherani ishte një gabim, që nuk do pranohet nga ne. Nëse nuk do hakmerremi, do rrezikonim një tjetër sulm nga Irani që do merrte zemër.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Politico
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
