Kina nuk po kërkon të “nisë një luftë të ftohtë apo luftë të vërtetë me askënd”, por në vend të kësaj shpreson të shohë dialog me Tajvanin, tha diplomati veteran Liu Jianchao në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë në Nju Jork të martën.
I parë si një pretendent i fortë për të qenë ministri i Jashtëm i ardhshëm i Kinës, Liu, aktualisht kreu i departamentit të ndërlidhjes ndërkombëtare të Partisë Komuniste Kineze, u përpoq të portretizonte një pamje më të butë të Pekinit në turneun e tij në SHBA, i cili gjithashtu përfshin një ndalesë në Uashington.
“Kina është i vetmi vend që ka përfshirë angazhimin e saj për zhvillim paqësor në Kushtetutën e saj,” tha Liu.
“Presidenti Xi Jinping përsëriti gjatë vizitës së tij të fundit në Shtetet e Bashkuara se Kina nuk do luftojë një luftë të ftohtë apo një luftë të nxehtë me askënd”, theksoi ai.
Liu dukej se parapëlqente të shmangte një debat të thellë mbi Tajvanin, me paraqitjen e tij vetëm disa ditë para zgjedhjeve të ishullit.
“Bashkimi i Kinës ka qenë gjithmonë ëndrra e popullit kinez në të dy anët e ngushticës së Tajvanit. Kjo është politika e fortë, e qartë dhe e prerë e qeverisë kineze dhe synimi i fortë e popullit kinez,” tha ai. “Përveç kësaj, unë mendoj se nuk ka nevojë të shpjegojmë pozicionin tonë për çështjen e Tajvanit.”
Kur iu bë presion më tej në lidhje me qëndrimin e Kinës për t’u angazhuar me partitë politike tajvaneze, Liu tha: “Për sa kohë që respektohet konsensusi “Një Kinë”, mund të ketë komunikime dhe bisedime midis kontinentit dhe aktorëve përkatës në Tajvan. Ne jemi për zhvillimin paqësor të marrëdhënieve ndërshkurtuese dhe ne shpresojmë të shohim komunikime midis dy palëve, mbi bazën e politikës dhe parimit të ‘Një Kinë’”.
Duke sinjalizuar se Kina nuk do t’i kthehet diplomacisë me linjë të ashpër, Liu tha se prioriteti i politikës së jashtme të Pekinit është krijimi i një mjedisi të favorshëm ndërkombëtar që do t’i lejojë Kinës të përqendrohet në modernizimin e ekonomisë së saj.
Njerëzit mbajnë maska për fytyrën në Qarkun Qendror të Biznesit të Pekinit në një ditë të ndotur. Liu tha se fokusi i tepërt i Kinës në shpejtësinë e rritjes ka çuar në shumë probleme
“Qëllimi strategjik i Kinës është i madh dhe megjithatë i thjeshtë. Ky është të sigurojë një jetë më të mirë për më shumë se 1.4 miliardë kinezë,” tha ai.
David Sacks, një bashkëpunëtor në studimet aziatike në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë, i tha Nikkei Asia se Liu ka të ngjarë të mos sinjalizonte një ndryshim në politikën kineze ndaj Tajvanit. Për një çështje kaq të rëndësishme, “Unë nuk mendoj se do ishte ai personi që do e jepte atë mesazh…as takimi në fjalë. Gjithashtu mesazhi do jepej në gjuhën kineze, jo në anglisht.” – tha ai.
Por pas shkarkimit të papritur të ministrit të Jashtëm Qin Gang, i ndjekur nga kryediplomati 70-vjeçar Wang Yi që rimori postin përkohësisht, Liu shihet nga shumë njerëz si ministri i ri i Jashtëm.
Neil Thomas, një bashkëpunëtor në politikën kineze në Institutin e Politikave të Shoqërisë së Azisë, tha se Liu është pretendenti kryesor për ministër të Jashtëm “sepse përveç Wang Yi, ai tani është i vetmi diplomat aktiv në Komitetin Qendror të fuqishëm të Partisë Komuniste”.
“Orari i ngjeshur i udhëtimeve të Liu jashtë vendit në rajone kyçe për diplomacinë kineze dhe takimet e fundit me ambasadorë të huaj të rëndësishëm në Pekin sugjerojnë se ai po konsiderohet për një ngritje në detyrë,” tha Thomas.
Veçanërisht, Liu nuk la të kuptohet për përdorimin e forcës ose nuk tha se Kina rezervon mundësinë për të marrë të gjitha masat e nevojshme, siç ka bërë Xi.
Liu tha se zhvillimi i Kinës mbetet “i paekuilibruar dhe i pamjaftueshëm” dhe fokusi i tepërt në shpejtësinë e rritjes në vitet e mëparshme çoi në shumë probleme. Tani ka më shumë theks te cilësia sesa te shpejtësia, tha ish-ambasadori në Filipine dhe Indonezi.
Për sa i përket rritjes ekonomike, Liu tha se ndërsa statistikat janë të zbehta në krahasim me rritjen e mëparshme, në të vërtetë, Kina vazhdon të rritet në mënyrë të shëndetshme.
Kandidatët presidencialë tajvanezë. Nga e majta, Ko Wen-je i Partisë Popullore të Tajvanit, Lai Ching-te i Partisë Demokratike Progresive dhe Hou Yu-ih i Kuomintang, marrin pjesë në fjalimin e parë televiziv në zgjedhjet më 20 dhjetor
“Për Kinën, norma e rritjes prej 7.7% në 2013, do të thotë rritje prej 660 miliardë dollarësh të agregatit ekonomik. Rritja prej 5% në 2023 do të thotë një rritje prej 900 miliardë dollarësh e agregatit ekonomik. Do të thotë një pikë përqindje e pasurisë tani është afërsisht e barabartë me 4.1 përqind pikë rritjeje 10 vjet më parë”, tha ai.
Liu theksoi se Kina nuk po kërkon të ndryshojë rendin ndërkombëtar në fuqi, aq më pak të krijojë një rend të ri.
“Ne jemi një nga ndërtuesit e rendit të tanishëm botëror dhe kemi përfituar prej tij,” tha ai.
Fjalët e Liu sinjalizojnë një mesazh të ri që vjen nga Pekini. Në mars të vitit të kaluar, presidenti kinez Xi Jinping u kap në video duke i thënë presidentit rus Vladimir Putin në Moskë, “Tani po ndodhin ndryshime, të tilla që nuk janë parë për 100 vjet dhe ne jemi ata që i drejtojmë këto ndryshime së bashku”.
Toni më i përulur erdhi përpara zgjedhjeve të së shtunës së shkuar në Tajvan dhe primareve republikane në SHBA që kanë nisur me shtetin e Iowa-s.
Megjithatë diplomati me përvojë la vend për interpretim. Për shembull, përgjigja e tij për dëshirën për dialog me Tajvanin përzihej në tre fraza, “Konsensus i një Kine”, “Politika e një Kine” dhe “Parimi i një Kine” – të cilat të gjitha kanë kuptime të ndryshme.
“Konsensusi” është një tërheqje ndaj konsensusit të vitit 1992, i cili ishte rezultati i supozuar i një takimi atë vit midis përfaqësuesve gjysmëzyrtarë të Partisë Komuniste Kineze dhe Kuomintang të Tajvanit. Të dyja palët ranë dakord se ekzistonte një Kinë, por tërthorazi pranuan se kishin interpretime të ndryshme se cila palë përfaqësonte atë Kinë.
“Parimi” është linja zyrtare e Pekinit, e cila e konsideron Tajvanin si një provincë të Kinës. “Politika” i referohet politikës së SHBA-së, e cila pranon pozicionin e Pekinit se ka vetëm një Kinë, por nuk mban një qëndrim për sovranitetin.
Liu “duket se përfaqëson patjetër një ton të ri, më të butë në politikën e jashtme kineze”, tha Ian Johnson, një bashkëpunëtor i lartë për studimet mbi Kinën në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë.
Xi po përballet me sfidat e para serioze në 10 vitet e tij në krye të Kinës, tha Johnson, nga një përzierje e pakënaqësisë publike për politikën e tij zero-COVID, një ngadalësim ekonomik dhe trazira në krye të udhëheqjes me ministrin e Jashtëm, ministrin e Mbrojtjes dhe Shefin e Forcës Raketore që u shkarkuan nga detyra të gjithë në verë.
“Ai ka nevojë për një mjedis të jashtëm të qëndrueshëm, duke u siguruar që zgjedhjet në Tajvan të mos dalin jashtë kontrollit, veçanërisht nëse DPP fiton,” tha Johnson, duke iu referuar Partisë Demokratike Progresive në pushtet skeptike ndaj Pekinit.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Asia Nikkei
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
