Kremlini ishte në rraskapitje të enjten në përpjekje për të konsoliduar kontrollin dhe për të projektuar një pamje të normalitetit, ndërsa pyetjet rrotulloheshin rreth vendndodhjes së një gjenerali të lartë ndërsa elita ruse po përgatitet për një hetim gjithëpërfshirës mbi rebelimin mercenar të fundjavës së kaluar.
Në mesin e të pyeturve, sipas mediave ruse dhe anëtarëve të elitës, ishte gjenerali Sergei Surovikin, komandant i forcave ajrore ruse, i cili kishte marrëdhënie të mira me shefin e Wagner-it, Yevgeniy Prigozhin. Thuhet se ai ndërhyri për të zgjidhur kërkesat e Prigozhin për municion pas ankesave se luftëtarët e tij ishin furnizuar keq.
Disa anëtarë të elitës ruse, të tmerruar nga sa afër e shpejt ërdhën luftëtarët e Prigozhinit drejt Moskës dhe të trembur për një luftë civile, rendën për të treguar besnikërinë e tyre ndaj presidentit Vladimir Putin.
Por thashethemet u shtuan dhe paranoja u thellua nëse Prigozhin kishte mbështetje nga nivelet e larta të ushtrisë ose shërbimeve të sigurisë ruse, dhe çfarë mund të zbulonin hetimet për tradhtinë brenda regjimit të Putinit.
Një gazetar veteran me lidhje të mira, Alexei Venediktov, tha se Surovikin ishte në Rusinë jugore dhe ‘nuk ka qenë në kontakt me familjen e tij për tre ditë’.
“Siç më thanë, ai po shkruan shpjegime dhe raporte,” tha Venediktov për The Washington Post të enjten, duke shtuar se nuk ishte e qartë nëse kjo ishte pjesë e një hetimi zyrtar.
Vajza e tij, Veronika Surovikina, hodhi poshtë spekulimet se ai ishte arrestuar, duke i thënë ‘Baza’, një kanal Telegram i lidhur me organet e zbatimin të ligjit, se ai ishte në punë në zyrën e tij.
Mes stuhisë së raportimeve se Surovikin nuk kishte kontakte që nga e shtuna, kur ai regjistroi një video duke i kërkuar Prigozhin të ndalonte rebelimin, vajza e tij tha se ishte në kontakt me të dhe se ‘asgjë nuk i ndodhi atij’.
“Kur bënte paraqitje të përditshme në media? Ai kurrë nuk bënte deklarata publike të përditshme”, tha ajo për Baza.
“Me sa kuptoj unë, gjithçka po shkon ashtu siç shkon zakonisht. Të gjithë janë në vendet e tyre të punës. Cdo gje eshte ne rregull.”
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov nuk komentoi nëse Surovikin ishte arrestuar, duke i drejtuar të gjitha pyetjet në lidhje me vendndodhjen e gjeneralit te Ministria e Mbrojtjes.
Analistët dhe anëtarët e elitës thanë se Kremlini kishte nevojë për përgjigje se si gjendja kishte dalë jashtë kontrollit, veçanërisht duke pasur parasysh se disa autoritete ruse dinin për planet e Prigozhin paraprakisht, siç u tha gazetarëve të martën kreu i Gardës Kombëtare Ruse, Viktor Zolotov.
“Ndoshta nuk pritej nga Putini”, tha një drejtues biznesi në Moskë, i cili foli në kushte anonimiteti nga frika e hakmarrjes.
“Pra, kjo është pyetja: Pse dhe kush është përgjegjës?” tha Konstantin Remchukov, kryeredaktor dhe shef i Nezavisimaya Gazeta, i cili ishte në mesin e një grupi redaktorësh gazetash që u takua me Putin të martën.
“Patjetër që do ketë pyetje për të gjithë në këtë drejtim vertikal të ushtarakëve të lartë dhe të shërbimit special – të cilët bashkëpunuan me Prigozhin, u përballën me Prigozhin, ose kujdeseshin për Prigozhin ose shpërfillën atë që po bënte? Reagimi i kujt ishte në kohën e duhur dhe reagimi i kujt nuk ishte në kohën e duhur?” tha Remchukov në një intervistë telefonike nga Moska.
“Dhe nga ky këndvështrim, dyshoj se Surovikin do jetë në mesin e atyre që do të merret në pyetje nga ata që do kryejnë këtë hetim të brendshëm.”
Një drejtues biznesi në Shën Petersburg tha se një ish-bashkëpunëtor i afërt me Prigozhin ishte ‘zhdukur pa nam e nishan’ me shpresën se askush nuk do e merrte në pyetje.
“Ai po përpiqet të mos e shfaqë më veten,” tha ekzekutivi i Shën Petersburgut, i cili gjithashtu foli në kushte anonimiteti nga frika e hakmarrjes.
Këshilltari politik i lidhur me Kremlinin, Sergei Markov, tha se hetimi mbi kryengritjen ishte i gjerë.
“Të gjithë ata që ishin afër Prigozhin janë duke u hetuar,” tha Markov.
“Jam i sigurt se të paktën disa qindra njerëz janë duke u hetuar. Qëllimi është të marrim informacione se kush në të vërtetë ka marrë pjesë ose nuk ka marrë pjesë, për të zbuluar se kush ka marrë pjesë në tradhti, kush ka marrë pjesë në një lloj negociatash dhe duhet t’u kishte thënë autoriteteve për këtë.”
“Unë jam i sigurt se ata po marrin në pyetje të gjithë, duke përfshirë Surovikin dhe të gjithë gjeneralët dhe oficerët e tjerë, ushtarët,” shtoi Markov.
Mes intrigave intensive dhe të errëta në oborrin e Putinit, shkarkimi i Surovikin është i mbushur me rrezik për presidentin rus, i cili rrezikon thellimin e ndarjeve në ushtri dhe minimin e moralit në një pikë vendimtare, mes një kundërofensive ukrainase që synon të zmbrapsë forcat ruse.
Surovikin, i përshkruar nga analisti rus Mark Galeotti si ‘një njeri jo i mirë’, por ‘një gjeneral me kompetencë të rrezikshme’, është i popullarizuar në mesin e disa personave të linjës së ashpër. Mediat ruse e kanë quajtur atë ‘Gjeneral Armagedon’ për qasjen e tij të pamëshirshme në fushën e betejës.
Putini ‘duhet të ecë me shumë kujdes rreth Surovikin’, tha Mikhail Khodorkovsky, dikur njeriu më i pasur i Rusisë, tani një figurë opozitare në mërgim, pasi u burgos për 10 vjet nga Putini.
“Ai duhet të gjejë një formulë sipas së cilës Surovikin nuk është pothuajse fajtor për asgjë, sepse përndryshe do të thotë të ekspozosh se kishte një komplot të gjerë në ushtri. Dhe fakti që vija e frontit në Ukrainë mund të shembet në këtë situatë është i sigurt.”
Analistja politike Tatyana Stanovaya, e Paris-brd R.Politik, parashikoi se do kishte disa arrestime, por figura si Surovikin kishin ‘më pak gjasa për t’u shënjestruar’, megjithëse ajo tha se fati i tij përfundimtar mbetej i paqartë.
“Nuk pres një spastrim në stilin e Stalinit; kjo nuk është qasja e Putinit”, shkroi ajo në Twitter.
Remchukov tha se pyetja më e madhe ishte se përse askush nuk veproi në përgjigje të kritikës publike gjithnjë e më histerike të Prigozhin ndaj komandës ushtarake të Rusisë në javët para rebelimit, e cila shkeli qartë ligjet e ashpra ruse kundër diskreditimit të ushtrisë.
“Ndjenja shumë e qartë ishte se rebelimi mund të kishte ndodhur vetëm sepse askush nuk bëri asgjë gjatë katër javëve të mëparshme, kur ai shkeli hapur dhe me zë të lartë legjislacionin rus,” tha redaktori i gazetës.
Peskov nuk pranoi të komentonte të enjten nëse kishte nevojë të ndëshkoheshin disa zyrtarë pas rebelimit. Dhe ai tha se nuk kishte informacion në lidhje me vendndodhjen e Prigozhin, pasi u ngritën pyetje në lidhje me financimin e grupit dhe operacionet e tij të ardhshme në Afrikë dhe Lindjen e Mesme.
Kremlini është përpjekur të çimentojë narrativën se shoqëria ruse u bashkua rreth Putinit ndërsa kolonat e luftëtarëve të Ëagner marshuan drejt Moskës dhe rrëzuan helikopterët. Por pyetjet vazhdojnë rreth asaj se pse presidenti rus nuk arriti të kontrollojë situatën në prag të rebelimit. Refuzimi i tij për të komunikuar me Prigozhin duket se ka qenë një faktor.
Putin ka qenë jashtëzakonisht i dukshëm, duke u shfaqur çdo ditë, me përjashtim të së dielës, kur Prigozhin mori kontrollin e selisë së Qarkut Ushtarak Jugor në Rostov-on-Don të shtunën dhe kërkoi që ministri i Mbrojtjes Sergei Shoigu dhe shefi i shtabit të përgjithshëm rus Valery Gerasimov t’i dorëzoheshin atij.
Pasi Putin përshëndeti turmat të mërkurën vonë në Derbent, Dagestan, në Rusinë jugore – në atë që dukej të ishte një ngjarje shumë e organizuar për të kundërshtuar pamjet e fundit të turmave që brohoritnin Prigozhin ndërsa ai largohej nga Rostovi – presidenti u shfaq të enjten në një forum të titulluar, ‘Ide të forta për një kohë të re’.
Në këtë ngjarje, Putin u përpoq t’u dërgonte një mesazh rusëve se jeta ishte kthyer në normalitet dhe ai ishte në kontroll të gjendjes. Ai nuk e përmendi kryengritjen.
“Një shoqëri civile e fortë dhe e përgjegjshme është themeli i sovranitetit të vendit tonë,” tha Putin, megjithëse prej vitesh ai ka shpërbërë në mënyrë të vazhdueshme shoqërinë civile ruse. Kremlini e përforcoi goditjen pas pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës, duke burgosur aktivistë, kritikë, figura të opozitës dhe qytetarë të thjeshtë për vite me radhë, madje edhe për kritika të vogla të luftës.
Putin foli të enjten për nevojën për të promovuar markat ruse dhe u mor me çështje të parëndësishme, në një moment duke diskutuar perspektivat për shitjet ruse të akulloreve në rajonin e pushtuar Luhansk të Ukrainës. Në një pikë tjetër, ai nxorri një ekran interaktiv, duke vizatuar një karikaturë të çuditshme me një kokë katrore, fytyrë të buzëqeshur dhe flokë të valëzuar.
Ai admiroi një stacion lojrash kompjuterike dhe u ul në një karrige të veçantë lojrash, duke thënë ‘E bukur’ dhe ‘e rehatshme’. E gjithë kjo dukej pjesë e një përpjekjeje për të qetësuar rusët e shqetësuar, shumë prej të cilëve ishin të habitur nga kriza e së shtunës dhe pamja e paprecedentë e Putinit që humbi kontrollin për momentin.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Washington Post
Përgatiti për Hashtag.al, K.Manjani
