Teksa rastet e lisë së majmunëve po përhapen dalëngadalë në mbarë botën, nxitimi për vaksinimin e popullatës sapo ka filluar. Megjithatë shumica e njerëzve nuk e dinë se ekziston një vaksinë e miratuar nga FDA-ja kundër kësaj sëmundjeje shumë të rrallë që në vitin 2019.
Tingëllon vërtet e çuditshme, pse duhet të prodhohet e miratohet shpejt një vaksinë kundër një sëmundjeje (lisë) që është çrrënjosur në mënyrë thelbësore dhe kundër lisë së majmunëve, një sëmundje shumë e rrallë me shpërthime të vogla deri tani të kufizuara dhe të kontrollueshme.
Në nëntor 2021, ndërsa e gjithë bota ishte e bllokuar për shkak të pandemisë së koronavirusit, Bill Gates po merrte pjesë në një takim të madh të Policy Exchange, i cili është grupi kryesor i mendimit në Mbretërinë e Bashkuar.
Presidenti i Fondacionit Bill dhe Melinda Gates dhe deputeti i nderuar Jeremy Hunt, kryetar i komisionit të përzgjedhur për shëndetin, diskutuan potencialin për pandemitë e ardhshme në këtë kontekst.
Në një diskutim të gjerë më 4 nëntor 2021, Gates bëri thirrje për një task forcë të re ndërkombëtare për pandeminë, me një buxhet prej rreth 1 miliard dollarë në vit.
Sipas themeluesit të Microsoft, qeveritë duhej të nxitonin për të investuar miliarda në kërkim dhe zhvillim për t’u përgatitur për pandemitë e ardhshme dhe sulmet terroriste.
Ky angazhim i ri përfshin simulimet e ‘lojës së mikrobeve’ të pandemive të mundshme dhe sulmeve bioterroriste si sulmet e lisë në aeroporte. ‘Science Times’ raportoi se stërvitjet mbi sulmet e mundshme bioterroriste konsistojnë në përfshirjen e ‘agjencive qeveritare për të simuluar skenarë të një katastrofe tjetër pandemike’.
Siç ndodh, ministrat e Shëndetësisë të G7 po praktikojnë pikërisht sot krizën e radhës. Në Berlin, ata po simulojnë një pandemi të lisë në vitin 2023.
“Po sikur një bioterrorist të çojë linë në 10 aeroporte? E dini, si do t’i përgjigjej bota kësaj? Ka epidemi të shkaktuara nga natyra dhe epidemi të shkaktuara nga bioterrori që mund të jenë edhe shumë më të këqija se sa kemi përjetuar sot. Dhe qytetarët presin që qeveritë e tyre të mos lejojnë që kjo të ndodhë më.” – komentoi Gates gjatë grupit të ekspertëve.
Bazuar në takimet e fundit të Komitetit Këshillues të Vaksinave të Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), Shtetet e Bashkuara janë absolutisht të përqendruara në kërcënimin e lisë.
Prodhimi i vaksinës së lisë duket të jetë një prioritet për qeverinë e Shteteve të Bashkuara. Dhe prodhuesi Bavarian Nordic është kompania e fundit që ka përfituar prej tij.
Më 3 nëntor 2021, pas një prezantimi nga Pablo Sanchez, Kryetari i Grupit të Punës të Orthopoxvirus, Komiteti Këshillimor i CDC për Praktikat e Imunizimit shqyrtoi dy prezantimet duke u përqendruar në vaksinën kundër lisë JYNNEOS.
Prodhuar nga Bavarian Nordic, JYNNEOS u miratua fillimisht në vitin 2019 nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave të Shteteve të Bashkuara (FDA) dhe indikohet për të parandaluar linë dhe sëmundjen e lisë së majmunit tek të rriturit e moshës 18 vjeç ose më të vjetër të përcaktuar me rrezik të lartë të infeksionit të lisë ose lisë së majmunit.
JYNNEOS është e vetmja vaksinë kundër lisë së majmunit e aprovuar nga FDA dhe e vetmja vaksinë kundër lisë së majmunit e miratuar nga FDA për përdorim jo ushtarak.
Një individ mund të konsiderohet i imunizuar plotësisht dy javë pas administrimit të dozës së dytë të JYNNEOS kur studimet klinike kanë treguar rritje maksimal të antitrupave.
Aktualisht, vaksina kundër lisë nuk rekomandohet për publikun në Shtetet e Bashkuara pasi lija është zhdukur. Vaksinimi rutinë i lisë në mesin e amerikanëve u ndal në 1972.
Bavarian Nordic nuk është e vetmja kompani e përfshirë në prodhimin e vaksinës së lisë. Vetëm disa ditë pasi Emergent, një kompani që ka marrë kontrata qeveritare, fitoi të drejtat ekskluzive për Tembexa nga Chimerix, me një pagesë në para prej 225 milionë dollarësh dhe një kontratë të pritshme BARDA, ofroi një kontratë për prodhimin e vaksinës së lisë.
BARDA (Autoriteti i Kërkimit dhe Zhvillimit të Avancuar Biomjekësor brenda Zyrës së Ndihmës Sekretarit për Përgatitjen dhe Reagimin në Departamentin e Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore të Shteteve të Bashkuara) ka nënshkruar një marrëveshje me prodhuesin danez të vaksinave dhe imunoterapisë për të ofruar një version në ngrirje të vaksinës së lisë Jynneos, e cila lejon prodhimin dhe faturimin e dozave të para të këtij versioni në 2023 dhe 2024. Në përmbyllje duhet thënë se ka një vaksinë (Jynneos) kundër lisë të miratuar që nga viti 2019 e pas një inspektimi të FDA0së në 2022, do të çojë në prodhimin tregtar në vitin 2023.
Tembexa është një antiviral oral i formuluar në tableta 100 mg, i indikuar për trajtimin e lisë tek të rriturit, fëmijët dhe foshnjat. Kur FDA njoftoi miratimin, ajo vuri në dukje se megjithëse virusi që shkakton lisë u çrrënjos në vitin 1980, besohet se ai mund të përdoret si një armë biologjike në të ardhmen.
Kjo marrëveshje ndodh edhe kur rastet e lisë së majmunëve, të cilat Jynneos dhe vaksinat e tjera kundër lisë, po shfaqen në Spanjë, Portugali, Mbretërinë e Bashkuar, Kanada e gjetiu.
