Mbytja katastrofike e nëndetëses ruse me energji bërthamore ‘Kursk’ më shumë se dy dekada më parë ishte rezultat i një përplasjeje me një nëndetëse të NATO-s në Detin Barents, ka këmbëngulur një ish-shefi i lartë i marinës.
‘Kursk’ u mbyt më 12 gusht 2000 në një thellësi prej 108 metrash, duke marrë jetën e të gjithë 118 anëtarëve të ekuipazhit dhe duke shkaktuar krizën e parë të madhe ndërkombëtare të presidencës së Vladimir Putin. Një hetim zyrtar i porositur nga qeveria ruse vendosi dy vjet më vonë se incidenti ishte rezultat i një shpërthimi të një siluri, i cili më pas shkaktoi shpërthimin e municioneve në bord.
Megjithatë, në një intervistë me RIA Novosti, të transmetuar të hënën, ish-komandanti i Flotës Veriore Vyacheslav Popov ofroi një teori se si mund të kishte ndodhur incidenti. Sipas tij, një anije e drejtuar nga një fuqi e NATO-s iu afrua shumë anijes ruse, duke u përplasur me harkun e saj dhe duke dëmtuar tubin e silurëve, gjë që u pasua nga një shpërthim që çoi në mbytjen e nëndetëses.
“Nëndetësja që u përplas me ‘Kursk’ po e ndiqte, me sa duket, por nuk arriti të garantonte sigurinë në mjedisin e detit dhe të gjitha kushtet e tjera, u afrua shumë afër.” – tha ai.
Popov pohoi se ai e dinte emrin e nëndetëses që i përkiste bllokut të udhëhequr nga ushtria amerikane ‘me një probabilitet 90%’. Megjithatë, ai pranoi se nuk kishte prova të mjaftueshme në dispozicion për ta bërë rastin publik tani për tani.
Sipas ish-shefit të marinës, i cili shërbeu deri në vitin 2001, anija e NATO-s ndodhej në rajonin ku u përplas me ‘Kursk’. Ai gjithashtu vuri në dukje se sinjalet SOS u dërguan nga pajisje speciale me të cilat anijat ruse nuk ishin të pajisura, duke nënkuptuar se një nëndetëse tjetër duhet të ketë qenë e pranishme.
Viktor Kravchenko, një ish-shefi i shtabit të Marinës Ruse, më vonë u pajtua me teorinë e Popovit, duke thënë se ai ishte gjithashtu ‘i prirur të besonte këtë version’ të incidentit të Kursk, bazuar në prova rrethanore.
Tre anije të NATO-s, ‘Splendid’ britanike dhe nëndetëset amerikane ‘Toledo’ e ‘Memphis’, thuhet se ishin në afërsi të stërvitjeve ushtarake ruse në Detin Barents në atë kohë. As Uashingtoni dhe as Londra nuk dhanë dokumente për gjendjen e anijeve të tyre pasi Moska kërkoi informacionin.
Megjithatë, qeveria ruse pohon se përfundimi i hetimit zyrtar është më i mundshmi, me shumë analistë që theksojnë se periudha ishte një kohë sfiduese për ushtrinë ruse. Një kombinim i financimit të pamjaftueshëm, harduerit të vjetër sovjetik dhe morali i ulët mund të kenë ndihmuar në incident.
