Pasi më shumë se një mijë punëtorë të saj shkuan për të luftuar kundër pushtimit rus, një minierë qymyri në Ukrainën lindore u përball me mungesë të madhe punëtorësh.
Përgjigja ishte lejimi i grave të punonin nën tokë për herë të parë në historinë e minierës. Mbi njëqind syresh e pranuan ofertën.
“E pranova këtë punë sepse filloi lufta dhe nuk kishte punë të tjera”, tha 22-vjeçarja Krystyna.
Për pesë muaj, ajo ka punuar si teknike 470 metra nën tokë, duke u shërbyer trenave të vegjël elektrikë që transportojnë punëtorët më shumë se katër kilometra nga boshti i ashensorit ku zbresin në shtresat e qymyrit.
Miniera, një kullë e madhe me boshte që shtrihen më shumë se 600 metra nën sipërfaqe, shpërfaqet kundër peizazhit të sheshtë dhe motit gri të nëntorit.
Reuters-it iu kërkua nga drejtoria e minierës që të mos e përmendte atë ose të jepte mbiemrat e të intervistuarve.
Krystyna vendosi të pranonte punën vetëm pasi kapërceu frikën e saj për të lënë djalin e saj katërvjeçar, Denys, në shtëpi me nënën e saj. Vendlindja e saj Pavlohrad është 100 km nga fronti, por shpesh goditet nga raketat ruse.
Puna është interesante, por e vështirë, tha ajo: kapakët e baterisë janë të rënda dhe avulli mund të jetë i pakëndshëm. Paga është e mirë, megjithatë, dhe ajo ndjen një ndjenjë detyre për të qëndruar dhe për të bërë pjesën e saj për ata që kanë shkuar të luftojnë.
Vëllai i saj i madh punonte në të njëjtën minierë. Ai u bashkua me ushtrinë dy javë pas fillimit të pushtimit në shkallë të gjerë, tha Krystyna, duke shtuar se ajo shqetësohet shumë për të.
“Djemtë tanë u çuan në front, dhe tani ne duhet t’i mbështesim ata: nuk ka njeri tjetër që të punojë në minierë tani.”
Industria e qymyrit në Ukrainë, dikur një nga më të mëdhatë në Evropë, ka pësuar dekada rënie që nga rënia e Bashkimit Sovjetik. Tregu i brendshëm i menaxhuar nga qendra, të cilin ajo e furnizonte, papritmas pushoi së ekzistuari.
Milicitë e mbështetura nga Rusia në Ukrainën lindore pushtuan shumë rajone të pasura me qymyr në vitin 2014. Pas pushtimit të vitit 2022, Rusia pushtoi edhe më shumë miniera.
DTEK, pronari i minierës dhe kompania më e madhe private e energjisë në Ukrainë, thotë se gati 3,000 nga 20,000 minatorët e saj janë duke luftuar.
Nga mijëra minatorë në këtë minierë dhe sipërmarrjen binjake aty pranë që shkuan për të luftuar, 42 janë vrarë.
Ndonëse disa gra punonin në miniera para luftës, ato u ndaluan të bënin punë nën tokë nga qeveria, e cila e konsideroi punën tepër të vështirë fizikisht, një politikë e zbatuar që nga epoka sovjetike.
Pas shfuqizimit të atij ndalimi gjatë kohës së luftës, rreth 400 gra tani punojnë nën tokë në minierat e DTEK, megjithëse kjo është vetëm 2.5% e forcës totale të punës nëntokësore.
“Ne bëjmë gjithçka në të njëjtin nivel si burrat, përveç nëse është diçka shumë e rëndë që nuk mund ta ngremë,” tha Natalia 43-vjeçare, e cila gjithashtu punon si teknike që inspekton trenat.
Ajo punonte në një dyqan që shiste pajisje elektronike derisa e humbi atë punë kur bizneset ukrainase mbyllën dyert e tyre gjatë tronditjes fillestare të pushtimit.
Kur Natalia vendosi të punonte në minierë, djali i saj 19-vjeçar kishte punuar tashmë në një minierë fqinje për një vit.
“Në fakt unë e kisha bindur që të mos shkonte e të punonte atje”, kujton ajo, por ajo tha se tani po punonte e lumtur në minierë dhe planifikonte të qëndronte aty, edhe pas luftës.
