Presidenti i Republikës, Ilir Meta mbajti një fjalim në sesionin përmbyllës të Forumit IX Global të organizuar nga Qendra Ndërkombëtare “Nizami Ganjavi” në Baku të Azerbajxhanit, me temë “Sfidat ndaj rendit botëror”.
Gjatë fjalës së tij, Meta u shpreh se bota ka nevojë urgjente për paqe dhe siguri, por kjo kërkon sipas tij një udhëheqje të përgjegjshme dhe të mençur.
Ai theksoi se lufta në Ukrainë ka shkaktuar situatën më të rrezikshme dhe më të paqëndrueshme që nga Lufta e Dytë Botërore dhe kjo ka ndikuar rëndë sigurinë në shkallë globale.
Meta shton se puna për çështjet e sigurisë dhe shëndetit, duhet të jetë fokusi.
“Rritja e çmimeve të ushqimeve sjell një kërcënim real në rritjen e varfërisë, që mund të sjellë zi buke, veçanërisht në disa zona të botës, si Afrika, dhe që mund të përshkallëzohet në një krizë të vërtetë humanitare, politike dhe migrim masiv në botë.
Koha po na mbaron!”- shton ai.
Mësimi i nxjerrë nga ky forum sipas tij është se popujt që flenë në demokraci, zgjohen në diktaturë.
FJALA E PLOTË
Të nderuar personalitete të shquara, të dashur miq!
Të gjithë biem dakord se bota ka nevojë urgjente për paqe dhe siguri, por kjo kërkon një udhëheqje të përgjegjshme dhe të mençur.
Sfidat e ardhshme globale janë të shumta dhe kërkojnë angazhim global, multilateralizëm dhe përpjekje të përbashkëta për ndërtimin e një të ardhmeje më të mirë.
Lidhja e përbashkët e Forumit Global të Bakut, siç u theksua në mënyrë të vendosur dhe qartë në seancën e hapjes dhe gjatë të gjitha diskutimeve në panele, është siguria, që duhet të vazhdojë të jetë në axhendën kryesore për ne të gjithë.
Lufta në Ukrainë ka shkaktuar situatën më të rrezikshme dhe më të paqëndrueshme që nga Lufta e Dytë Botërore dhe kjo ka ndikuar rëndë sigurinë në shkallë globale.
Puna për çështjet e sigurisë, duke përfshirë sigurinë e shëndetit, ushqimit ose energjisë, duhet të jetë fokusi ynë për të ardhmen dhe se si mund të ecim përpara.
Siguria shëndetësore duhet të mbetet prioriteti kryesor për të gjitha qeveritë, sepse siç ka thënë Dr. Tedros, Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së: ‘Kur shëndeti është në rrezik, gjithçka është në rrezik’.
Ajo që na mësoi pandemia COVID-19 është se ne duhet të ndërtojmë sisteme shëndetësore më elastike në vendet tona dhe të investojmë në sistemet e shëndetit publik, të cilat duhet të mbrojnë veçanërisht komunitetet e cenueshme të shoqërive tona.
COVID-19 na vërtetoi të gjithëve se çështja shëndetësore është e lidhur ngushtë me paqen, sigurinë dhe ekonominë dhe nuk është thjesht një çështje kombëtare, por ndërkombëtare.
Kjo është arsyeja pse ne nënvizojmë nevojën për një koordinim dhe bashkëpunim më të mirë global që duhet të kontribuojë në forcimin e OBSH-së si autoriteti udhëheqës dhe drejtues për shëndetin global.
Siguria ushqimore duhet të mbetet një tjetër prioritet kryesor në axhendën tonë ndërkombëtare. Sipas Programit Botëror të Ushqimit, deri në vitin 2023 do të jetë shumë mirë një problem i disponueshmërisë së ushqimit.
Fatkeqësisht, agresioni i Rusisë kundër Ukrainës ka sjellë rritje të çmimeve të ushqimeve kudo, veçanërisht nëse kemi parasysh se vetëm Ukraina kultivon ushqim të mjaftueshëm për 400 milionë njerëz.
Rritja e çmimeve të ushqimeve sjell një kërcënim real në rritjen e varfërisë, që mund të sjellë zi buke, veçanërisht në disa zona të botës, si Afrika, dhe që mund të përshkallëzohet në një krizë të vërtetë humanitare, politike dhe migrim masiv në botë.
Koha po na mbaron!
Kjo është arsyeja pse qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare duhet të punojnë për një bashkëpunim më të madh ndërkombëtar, duke synuar sjelljen e tregjeve në stabilitet.
Siguria e energjisë është një tjetër çështje e rëndësishme dhe urgjente e agjendës sonë globale.
Agresioni i Ukrainës nga Rusia ka sjellë një tension të madh dhe po na mëson atë që dinim, por nuk donim ta nxinim: që të mos bëhemi të varur nga një burim energjie dhe vetëm nga disa vende të botës.
Kërkesa në rritje e madhe për naftë ka rritur jashtëzakonisht pasigurinë globale të energjisë në vendet e zhvilluara dhe veçanërisht në zhvillim dhe po ndikon në politikat qeverisëse të vendeve.
Të gjithë duhet të punojmë për: diversifikimin e burimeve të energjisë, veçanërisht në energjinë diellore dhe të erës; sigurimin e prodhimit vendas, veçanërisht për energjinë e gjelbër dhe sigurimin e shpërndarjes dhe aksesit për njerëzit tanë.
Përfitoj edhe një herë nga rasti të falënderoj Presidentin Aliyev dhe Azerbajxhanin për mbështetjen e tyre në zbatimin e suksesshëm të gazsjellësve TAP dhe IAP!
Këto projekte marrin një rëndësi të madhe në këtë moment dhe veçanërisht për të ardhmen e rajonit tonë dhe sigurinë energjetike të Europës.
Të nderuar kolegë, pjesëmarrës dhe miq!
Lufta në Ukrainë e ka bërë botën më të paqëndrueshme dhe të pasigurt, ndërsa Pandemitë si Covid-19 ngritën shumë çështje shqetësuese për sigurinë shëndetësore.
Ne e kemi nxënë mësimin se paqja nuk mund të merret si e mirëqenë. Duhet të kujdesemi për paqen! Ndërsa ekonomia dhe siguria duhet të përparojnë krah për krah. Institucionet kryesore ndërkombëtare duhet të jenë më proaktive dhe efikase.
Është koha që edhe Bashkimi Europian të miratojë një qasje të re. Zgjerimi i tij duhet konsideruar si një instrument i fuqishëm gjeostrategjik.
Unë do të doja të vlerësoja vendimin e guximshëm të marrë nga Komisioni i BE-së për t’i dhënë Ukrainës statusin e vendit kandidat.
Populli i Ukrainës e meriton plotësisht të ardhmen europiane, sepse ata po luftojnë jo vetëm për lirinë e tyre, por po mbrojnë edhe vlerat europiane, sepse besojnë në demokraci.
Pavarësisht se disa nga kolegët tanë ngritën shqetësimet e tyre për demokracinë, duke e quajtur atë ‘rrëshqitje të demokracisë’, ‘kthim prapa të demokracisë’, ‘erozion i besimit te institucionet demokratike”, ne të gjithë biem dakord se edhe pse demokracia nuk është e përsosur, ajo ende mbetet sistemi më frymëzues dhe tërheqës për miliarda njerëz në botë.
Është detyra jonë ta bëjmë demokracinë më të përgjegjshme, më të gjallë dhe më përfaqësuese për të rikthyer besimin e njerëzve.
Ishte shumë mbresëlënëse ajo që po na tregonte Dr. Tedrosi në fëmijërinë e tij dhe në vendin e tij Etiopi, ku ai u rrit mes plumbave dhe dhunës.
Për fat të mirë, ai mbijetoi, gëzoi demokracinë dhe kërceu në karrierën e tij kombëtare dhe ndërkombëtare. Por sot, për fat të keq, vendi i tij ka rrëshqitur në diktaturë dhe dhunë.
Mësimi i nxjerrë është se popujt që flenë në demokraci, zgjohen në diktaturë. Kohët e vështira testojnë lidershipin e vërtetë dhe Forumi Global i Bakut e ofroi këtë mesazh.
Le të bashkojmë përpjekjet tona në nivel kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar duke demonstruar vullnet të mirë, dialog dhe mirëkuptim të ndërsjellë për ta bërë botën një vend më të mirë dhe më të sigurt për të gjithë!
Ju faleminderit!
