22 maj 2025 – Gjykata e Lartë e Shteteve të Bashkuara është ndarë në mënyrë të barabartë, me rezultat 4-4, në një çështje madhore që lidhej me krijimin e shkollës së parë publike fetare në vend.
Si pasojë e këtij ngërçi, mbetet në fuqi vendimi i Gjykatës Supreme të Oklahomës që ndalon miratimin e shkollës katolike “St. Isidore of Seville Catholic Virtual School”.
Kjo shkollë virtuale, që do të operonte në gjithë shtetin e Oklahomës dhe kishte si mision promovimin e fesë katolike, u konsiderua në kundërshtim me Kushtetutën federale dhe ligjet e shtetit, sipas gjykatës shtetërore.
Ndërkohë që Gjykata e Lartë federale nuk arriti një shumicë, nuk u publikua ndonjë vendim i detajuar dhe rasti nuk vendos precedent në nivel kombëtar.
Një faktor kyç në këtë rezultat ishte mungesa e gjyqtares konservatore Amy Coney Barrett, e cila mund të kishte qenë vota vendimtare, sipas NBC News.
Ajo nuk mori pjesë, ndoshta për shkak të lidhjeve me Shkollën e Drejtësisë “Notre Dame”, ku një klinikë ligjore që ajo ka mbështetur përfaqësonte shkollën katolike në fjalë.
Megjithëse nuk u bë publik si votuan gjyqtarët, gjatë seancës dëgjimore muajin e kaluar, shumica e gjyqtarëve konservatorë shprehën mbështetje për shkollën, ndërsa liberalët shprehën shqetësim për shkeljen e kufirit mes shtetit dhe fesë.
Të paktën një gjyqtar konservator, sipas analizave, ka votuar me krahun liberal – më së shumti i dyshuari është Kryetari i Gjykatës, John Roberts.
Kjo çështje konsiderohet një fitore për Prokurorin e Përgjithshëm të Oklahomës, Gentner Drummond, i cili kundërshtoi miratimin e shkollës, ndonëse ishte përballë republikanëve të tjerë të shtetit që e mbështesnin idenë.
Drummond, i cili kandidon për guvernator, e quajti vendimin “një fitore e fuqishme për lirinë fetare”, duke shtuar se kjo do të pengojë përdorimin e fondeve publike për shkolla si ajo katolike, por edhe për “shkolla islamike radikale”.
Nga ana tjetër, guvernatori i Oklahomës, Kevin Stitt, e cilësoi vendimin si një “jo-vendim” dhe theksoi se beteja do të vazhdojë.
“Kjo nuk është një çështje e mbyllur. Ne do të vazhdojmë të luftojmë për të drejtat e prindërve për të edukuar fëmijët e tyre sipas vlerave të tyre dhe kundër diskriminimit fetar”, shkroi ai në platformën X.
Rasti thekson tensionet e vazhdueshme brenda Amendamentit të Parë të Kushtetutës Amerikane – Klauzola e Vendosjes ndalon favorizimin shtetëror të fesë, ndërsa Klauzola e Ushtrimit të Lirë ndalon diskriminimin ndaj fesë.
Vendimi i Oklahomës u bazua pikërisht në shmangien e shkeljes së Klauzolës së Vendosjes, duke refuzuar propozimin e përbashkët të Arqidioqezës Katolike të Oklahoma City dhe Dioqezës së Tulsa-s.
Kjo përplasje ligjore është pjesë e një debati më të gjerë në SHBA për “zgjedhjen shkollore”, ku mbështetësit kërkojnë që fondet publike të ndihmojnë prindërit të dërgojnë fëmijët në shkolla private, përfshirë fetare. Kundërshtarët e konsiderojnë këtë si një sulm ndaj sistemit tradicional të shkollave publike.
Ndërsa Gjykata nuk ka aktualisht një rast tjetër identik në pritje, ekspertja e të drejtave fetare Stephanie Barclay nga Universiteti Georgetown tha se një çështje nga Maine, që lidhet me aksesin e shkollave fetare në fondet publike të ndihmës për mësimin, mund të jetë “hapi i radhës më i mundshëm” që do të shqyrtojë gjykata.
