Shkencëtarët kanë rritur ‘mini-brirët’ te minjtë duke futur gjenet e drerit në gjenomin e miut, sipas një studimi të ri.
Rezultatet sugjerojnë se gjitarët që kanë humbur aftësinë për të rigjeneruar organet mund të përmbajnë ende disa gjene rigjeneruese dhe se mund të jetë e mundur të shfrytëzohet rritja e shpejtë e brirëve në aplikime të tjera, shkruan IFL Science.
Duke u rritur me 2.75 centimetra në ditë, brirët janë një nga indet me rigjenerim më të shpejtë në mbretërinë e kafshëve dhe ofrojnë një vështrim të përsosur se si gjitarët mund të rigjenerojnë qelizat në baza të rregullta.
Brirët janë veçanërisht interesantë sepse gjitarët në përgjithësi kanë humbur aftësinë për të riprodhuar organet dhe shumicën e indeve të tjera, kështu që një shtojcë e madhe që rritet rregullisht ofron një pasqyrë të pashembullt se si mund të funksionojë mjekësia rigjeneruese për kockat.
Në ndjekje të ilaçeve rigjeneruese, studiuesi kinez Toa Qin dhe kolegët e tij u zhytën thellë në mekanikën prapa brirëve të drerëve Sika, të cilat riprodhohen çdo vit para se të bien. Duke bërë këtë, ata krijuan një ‘atlas’ riprodhues të brirëve të drerit Sika, duke izoluar shumë qeliza dhe gjene të vetme që janë të rëndësishme në zhvillimin e indit të bririt.
Dhjetë ditë para se të binin brirët, studiuesit identifikuan një lloj qelize staminale që ishte shumë aktive në riprodhim, dhe këto mbetën me brirët pak kohë pas derdhjes. Megjithatë, në ditën e pestë pas rënies, ishte shfaqur një nënlloj i ri i qelizave staminale.
Pas identifikimit të fazave të shumta të rritjes, ekipi mori qelizat burimore me potencialin më të ri të rritjes (të cilat u vërtetuan se ishin nga brirët e derdhur rreth pesë ditësh) dhe i trajtuan në një enë Petri përpara se t’i vendoste në kokën e minjve.
Pas 45 ditësh, minjtë kishin zhvilluar mini-brirë të qartë të identifikueshme, për shkak të qelizave staminale që diferencoheshin në ind osteokondral, i cili është integral në riparimin e thyerjeve të kockave. Brirët ishin zgjatur me shpejtësi, duke shfaqur mekanizmat gjenetikë që rezultojnë në zhvillimin e tyre dhe duke dhënë njohuri se si ato mund të përdoren në mjekësinë e kockave njerëzore.
Një trajtim i tillë mund të ngrejë shqetësime etike në lidhje me implantimin e qelizave ndërspeciale, si dhe provat e rëndësishme të sigurisë që do kërkoheshin përpara se të mund të dorëzohej për miratim. Megjithatë, nëse mund të zbulohen mekanizmat në themel të riprodhimit, është e mundur që gjene analoge të mund të gjenden tek gjitarët.
Ndërsa rezultatet nuk mund të përkthehen drejtpërdrejt në riparimin e këmbëve të thyera, ai jep një vështrim krejt të ri në mënyrën se si gjitarët mund të riprodhojnë indet, si nga mekanizmat brenda gjenomit tonë, ashtu edhe me pak ndihmë nga qelizat burimore të brirëve.
Studimi është publikuar në Science.
