Pamje nga droni e një objekti sekret të magazinimit të sekuestruar gjatë një bastisjeje të kryer nga Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm të Meksikës, korrik 2025 © Oscar Martinez/Reuters
Arrestimet e disa oficerëve të marinës meksikane në një rrjet të dyshuar kontrabande karburanti kanë tronditur një nga institucionet më të besueshme të vendit këtë javë, duke vënë në rrezik statusin e saj si partneri i parapëlqyer i sigurisë i SHBA-së.
Autoritetet arrestuan 14 persona në disa shtete, përfshirë pesë marinarë aktivë, për kontrabandë nafte nga SHBA-ja me vlerë miliarda dollarë. Një oficer i lidhur me rastin u gjet i vdekur në zyrën e tij; një tjetër u vra. Njësitë kryesore të marinës punojnë krah për krah me homologët amerikanë, duke përfshirë edhe bastisjet për të kapur trafikantët e drogës si Joaquín “El Chapo” Guzmán. Sondazhet tregojnë se meksikanët e konsiderojnë atë si organin më efektiv të sigurisë në vend.
Masa e paparë kundër institucionit elitar vjen ndërsa SHBA-të shtojnë presion mbi Presidenten Claudia Sheinbaum për të ndaluar importet e paligjshme të karburantit që financojnë kartelet e drogës që Uashingtoni tani i quan terroristë.
“Goditja e reputacionit është e madhe dhe do të duhet kohë për t’u shëruar”, tha analisti i sigurisë Eduardo Guerrero.
“Brenda janë shumë të shqetësuar, shumë, shumë të alarmuar dhe do marrin masa, shpresojmë masa drastike shembullore, në mënyrë që kjo të mos ndodhë përsëri.”
Një ushtar ruan një tubacion nafte Pemex gjatë krizës së karburantit në vitin 2019. Ndikimi i forcave të armatosura u rrit në mënyrë dramatike nën ish-presidentin Andrés Manuel López Obrador © Hector Vivas/Getty Images
Mediat lokale kanë raportuar se do ketë dhjetëra arrestime të tjera.
Ministri i Marinës, Pedro Morales, ka premtuar një goditje të ashpër.
“Nuk mund të jemi të pandjeshëm ndaj këtyre lloj veprimesh. Qeveria federale ka një politikë zero tolerance ndaj korrupsionit”, tha ai.
Roli shumë i zgjeruar i ushtrisë nën paraardhësin e Sheinbaum, Andrés Manuel López Obrador, e ekspozoi atë ndaj rreziqeve të reja. López Obrador u dha atyre përgjegjësi për doganat, policinë, aeroportet dhe linjat e trenave, duke argumentuar se ushtria ishte më efikase dhe më e besueshme.
Disa persona të brendshëm paralajmëruan se kjo do sillte shqyrtim të padëshiruar dhe mundësi për korrupsion – shqetësime që duket se po materializohen, shkruan Financial Times.
Një hetim i Financial Times në qershor tregoi se nën mbikëqyrjen e ushtrisë, rrjetet e biznesmenëve dhe zyrtarëve të korruptuar ndihmuan në krijimin e një prej tregjeve më të mëdha të zeza në botë për karburant, me vlerë deri në 20 miliardë dollarë në vit.
Arrestimet këtë javë lidheshin me sekuestrimin në mars të një anijeje prej 46,000 tonelatash që transportonte naftë të kontrabanduar. Prokurorët pretendojnë se oficerët e marinës – përfshirë një të afërm të ministrit të atëhershëm të Marinës, Rafael Ojeda – drejtuan një skemë për të shmangur pagesën e taksave të importit për karburantin.
Zyrtarët thanë se Ojeda ishte një nga oficerët që fillimisht raportoi shqetësime për korrupsion dhe ai nuk u akuzua për shkelje.
“Është skandali më i madh i korrupsionit në Meksikë në vite”, tha Raúl Benítez Manaut, një profesor në Universitetin Kombëtar Autonom të Meksikës, i cili gjithashtu jep mësim në shkollën detare Cesnav. Marinsat janë “shumë të zemëruar” dhe duan që Morales “të nxjerrë thikën dhe ta godasë fort këtë”.
Marina më e vogël dhe më prestigjioze, ka një reputacion të lartë për sa i përket stërvitjes, arsimimit dhe është më pak e korruptuar se ushtria. Megjithëse është përballur me akuza për përdorim të tepruar të forcës dhe vrasje jashtëgjyqësore gjatë viteve, ajo ka vuajtur më pak skandale korrupsioni, thanë ekspertët.
Arrestimet, të cilat ndodhën disa ditë pas vizitës së Sekretarit të Shtetit të SHBA-së, Marco Rubio, nxorën në pah gjithashtu një ndryshim në pushtet në aparatin e sigurisë së Meksikës dhe marrëdhënien e tij me SHBA-në.
Shefi i sigurisë civile së Sheinbaum, Omar García Harfuch, është bërë bashkëbiseduesi më i rëndësishëm me Uashingtonin. Presidentja e ka mandatuar atë të bashkërendojë luftën kundër krimit dhe të ndjekë raste të ndjeshme si kjo kundër ushtrisë zakonisht hermetike.
Trump ka akuzuar qeverinë meksikane për “aleancë të patolerueshme” me kartelet dhe nuk e ka hedhur poshtë ndërhyrjen e njëanshme ushtarake në Meksikë, siç janë sulmet me dronë.
