Një ekip fizikantësh ka propozuar një model të ri kozmologjik – të quajtur “universi me vrima të zeza” – që sugjeron se universi ynë nuk filloi në Big Bang.
Për një kohë të gjatë universi supozohej të ishte statik, një pellg hapësire potencialisht i pafund që as nuk zgjerohet dhe as nuk tkurret. Por gjatë viteve 1920, astronomi Edëin Hubble filloi të maste zhvendosjen e kuqe – sasia e dritës që zhvendoset në skajin e kuq të spektrit – dhe vuri re se ajo ndryshonte në varësi të shpejtësisë me të cilën një objekt i largët po largohet prej nesh, me galaktikat më të largëta që dukeshin se po largoheshin prej nesh më shpejt.
Pas shumë, shumë vëzhgimeve të kujdesshme të zhvendosjes të galaktikave që dukeshin se tregonin se universi po zgjerohej, fizikantët u përpoqën ta shpjegonin atë duke gjurmuar universin prapa në kohë, dhe materia ishte më afër njëra-tjetrës. Rezultati, i mbështetur nga zbulimi i Sfondit Kozmik të Mikrovalëve (CMB) – që mendohet të jetë “shkëlqimi” i zbehtë i dritës së parë në univers – ishte modeli i Big Bengut. Në këtë model, universi dikur ishte shtypur në një singularitet, përpara se të zgjerohej në universin që njohim sot.
Që atëherë, kemi bërë një rrugë të gjatë në studimin tonë të fillimeve të universit, si dhe në kuptimin tonë të zgjerimit të universit. Por ka probleme me modelin, të cilat disa fizikanë besojnë se tregojnë se modeli i inflacionit/Big Bengut është i pasaktë, shkruan IFLScience.
“Për shembull, modeli i Big Bengut fillon me një singularitet – një pikë me dendësi të pafundme ku ligjet e fizikës prishen”, shkruan Enrique Gaztanaga, Profesor në Institutin e Kozmologjisë dhe Gravitacionit, Universiteti i Portsmouth, dhe autor kryesor i punimit të ri, në një artikull për The Conversation.
“Ky nuk është vetëm një gabim teknik; është një problem i thellë teorik që sugjeron se ne nuk e kuptojmë fare fillimin.”
Edhe pse modeli i energjisë së errët/materies së ftohtë të errët mbetet kuptimi ynë më i mirë i universit, Gaztanaga është i pakënaqur me idenë e inflacionit kozmik dhe energjisë së errët, duke i quajtur ato përbërës “misteriozë” që nuk i kemi vëzhguar kurrë drejtpërdrejt. Në punimin e ri, ekipi ndoqi një qasje të ndryshme, duke u përpjekur të pyesë se çfarë ndodh kur një rajon tepër i dendur i materies shembet nën gravitetin.
Kjo, siç mund ta keni vënë re, është një temë shumë e studiuar, por ekipi beson se ka njohuri të reja nga ushtrimi. E gjitha mbështetet në parimin e përjashtimit të Paulit, i cili ndonjëherë quhet “parimi i përjashtimit kuantik”, i cili thotë se asnjë dy fermione identike nuk mund të zërë të njëjtën gjendje kuantike brenda një sistemi në të njëjtën kohë. Duke parë se çfarë ndodh kur materia shembet nën gravitetin, ata besojnë se kanë gjetur një zgjidhje ku kolapsi gravitacional nuk përfundon në një singularitet, por në një kërcim.
Modele të reja të universit si ky janë një ngjarje mjaft e shpeshtë. Por ekipi beson se një forcë e këtij modeli qëndron në testueshmërinë e tij.
“Preferenca për skenarin tonë të paqëndrueshëm është prania e një lakimi të vogël hapësinor dhe një termi të vogël si konstante kozmologjike,” shkruan ekipi në punimin e tyre.
“Ndërsa kjo e fundit është matur tashmë me saktësi të lartë, e para mbetet një parashikim i testueshëm për studimet e ardhshme kozmologjike.”
Modeli parashikon që hapësira nuk është e sheshtë, por ka një lakim të lehtë pozitiv, ose një ku vijat paralele përfundimisht do konvergojnë, si mënyra se si sipërfaqja e Tokës duket e sheshtë, por është pak e lakuar në shkallë më të mëdha. Ekipi beson se kjo mund të testohet në misionet e ardhshme hapësinore, siç është misioni Arrakihs i Agjencisë Hapësinore Evropiane.
“Nëse do rezultonte e vërtetë – dhe ka shumë dukuri të tjera që do duhej t’i shpjegonte më mirë se modelet aktuale për t’u pranuar – mund të kishte një ndikim të thellë në pikëpamjen tonë për universin dhe vendin tonë brenda tij. Në këtë kuadër, i gjithë universi ynë i vëzhgueshëm shtrihet brenda brendësisë së një vrime të zezë të formuar në një univers më të madh ‘prind'”, përfundon Gaztanaga.
“Ne nuk jemi të veçantë, as më shumë se Toka ishte në botëkuptimin gjeocentrik që e çoi Galileon (astronomin që sugjeroi se Toka rrotullohet rreth Diellit në shekujt 16 dhe 17) në arrest shtëpiak. Ne nuk po dëshmojmë lindjen e gjithçkaje nga asgjëja, por vazhdimin e një cikli kozmik – një cikël të formuar nga graviteti, mekanika kuantike dhe ndërlidhjet e thella midis tyre.”
