Instituti i ish-kryeministrit britanik mori pjesë në takime mbi një plan për të shndërruar enklavën e shkatërruar në një qendër tregtare.
Instituti i Tony Blair-it mori pjesë në një projekt për zhvillimin e një plani për Gazën pas luftës, që parashikonte një nismë ekonomike me emra si “Trump Riviera” dhe “Zonë Prodhimi Inteligjente Elon Musk”.
Plani, i paraqitur në një prezantim me slide të siguruar nga Financial Times, u drejtua nga biznesmenë izraelitë dhe u mbështet në modele financiare të ndërtuara brenda Boston Consulting Group (BCG), me synimin për ta imagjinuar Gazën si një qendër tregtare në lulëzim.
I titulluar “The Great Trust” dhe i ndarë me administratën Trump, plani propozonte pagesën e gjysmë milioni palestinezëve për të lënë zonën dhe tërheqjen e investitorëve privatë për të zhvilluar Gazën.
Ndërsa Instituti i Tony Blair-it (TBI) nuk është autor dhe as nuk ka miratuar zyrtarisht prezantimin përfundimtar, dy punonjës të institutit morën pjesë në grupe diskutimi dhe telefonata gjatë zhvillimit të projektit, sipas burimeve të njohura me punën.
Një dokument i gjatë për Gazën pas luftës, i shkruar nga një punonjës i TBI-së, u shpërnda brenda grupit për shqyrtim. Ai përfshinte ide si “Gaza Riviera” me ishuj artificialë si në Dubai, iniciativa tregtare të bazuara në blockchain, një port në ujëra të thella që lidh Gazën me korridorin ekonomik Indi-Mesdhe-Evropë dhe “zona ekonomike të veçanta” me taksa të ulëta.
Dokumenti i TBI-së shprehej se lufta shkatërrimtare në Gaza kishte krijuar “një mundësi që vjen një herë në shekull për ta rindërtuar Gazën nga zero… si një shoqëri moderne, e sigurt dhe e begatë.”
Megjithëse kishte disa pika të përbashkëta, prezantimi i biznesmenëve izraelitë, me mbi 30 faqe, ndryshonte ndjeshëm nga dokumenti i TBI-së. Ky i fundit nuk përmendte aspak zhvendosjen e palestinezëve – një ide që u promovua nga Donald Trump më herët gjatë këtij viti, por që u dënua gjerësisht ndërkombëtarisht.
Kur u kontaktua fillimisht nga FT, një zëdhënës i TBI-së tha: “Historia juaj është kategorikisht e gabuar… TBI nuk ka qenë i përfshirë në përgatitjen e prezantimit, që ishte një dokument i BCG-së, dhe nuk ka dhënë asnjë kontribut në përmbajtjen e tij.”
Tony Blair, djathtas, në Gaza në vitin 1998 me udhëheqësin e atëhershëm palestinez Yasser Arafat, majtas © Fayez Nureldine/AFP nëpërmjet Getty Images
Më pas, FT solli prova për një grup mesazhesh me 12 pjesëmarrës — ku përfshiheshin dy punonjës të TBI-së, konsulentë të BCG-së dhe biznesmenët izraelitë — si dhe një dokument të papublikuar të TBI-së me titull “Plani Ekonomik për Gazën”, i ndarë brenda grupit.
Në këtë moment, zëdhënësi i TBI-së pranoi: “Asnjëherë s’kemi thënë se TBI nuk dinte për çfarë punonte ky grup apo që s’merrnin pjesë në telefonata ku diskutoheshin këto plane.”
TBI u shpreh se kur merr pjesë në takime për plane pas lufte, është “kryesisht në rolin e dëgjuesit”. Dokumenti i brendshëm “shqyrtonte propozime nga palë të ndryshme… dhe është vetëm një nga shumë dokumente të tilla të brendshme”.
“TBI e thekson fort se nuk ia ka dhënë dokumentin e vet të brendshëm BCG-së për ndonjë qëllim që lidhet me punën e tyre,” shtoi zëdhënësi. Stafi i TBI-së “e ka parë” prezantimin me slide, por “nuk e ka krijuar”. “Do ishte e gabuar të thuhej se kemi punuar me këtë grup për të prodhuar planin e tyre për Gazën.”
Instituti shtoi se Tony Blair ka kërkuar një “Gaza më të mirë për gazanët” për dy dekada: “Nuk ka qenë kurrë fjala për zhvendosjen e gazanëve – një propozim që TBI nuk e ka hartuar, zhvilluar apo mbështetur ndonjëherë.”
Puna e BCG-së për Gazën e ka vendosur atë në qendër të një polemike ndërkombëtare. Grupi ndihmoi në krijimin e një nisme të re ndihmash të mbështetur nga Izraeli dhe SHBA — Fondacioni Humanitar për Gazën (GHF) — lançimi i të cilit është shoqëruar me vdekjen e qindra palestinezëve. BCG është distancuar nga pjesa më e madhe e kësaj pune, duke deklaruar se është bërë pa miratim të brendshëm dhe ka pushuar dy partnerë që e kishin udhëhequr fshehurazi këtë iniciativë.
FT zbuloi javën e kaluar se ekipi i BCG-së kishte hartuar gjithashtu modele për rindërtimin e Gazës. Kompania tha se ekipi kishte vepruar në kundërshtim të hapur me një urdhër të brendshëm për të mos përfshirë BCG-në në projekt. “Nuk ishte projekt i BCG-së dhe BCG i kishte ndaluar kategorikisht partnerit drejtues ta zhvillonte,” tha kompania. “Gjithçka ishte organizuar dhe drejtuar në fshehtësi, jashtë çdo skeme zyrtare. Ne distancohemi plotësisht nga kjo punë dhe i kemi larguar menjëherë të dy partnerët e përfshirë.”
Phil Reilly, një aleat i biznesmenëve që tani drejton operacione sigurie për GHF, i bëri përshtypje Blair në një takim në Londër në mars.
TBI sugjeroi se FT kishte marrë këtë informacion nga persona që “kërkonin të shmangnin përgjegjësinë nga roli i tyre real”.
Grupi i biznesmenëve izraelitë që qëndron pas projektit, përfshirë investitorin teknologjik Liran Tancman dhe kapitalistin e sipërmarrjes Michael Eisenberg, kishin ndihmuar më parë në përgatitjen e GHF-së, sipas burimeve të njohura me këtë proces.
Phil Reilly, një ish-oficer i CIA-s dhe ish-këshilltar i BCG-së që tani drejton operacionet e sigurisë për GHF-në, kishte kërkuar një takim me Tony Blair-in në Londër në mars. TBI tha se Reilly kishte kërkuar takimin, dhe se Blair kishte dëgjuar pa marrë angazhime. Një zëdhënës i kompanisë së Reilly-t, Safe Reach Solutions, pretendoi se ishte zyra e Blair-it që kishte kërkuar të mësonte më shumë rreth punës së kompanisë në një pikë kontrolli gjatë një armëpushimi të shkurtër.
Plani i biznesmenëve parashikonte që GHF të ofronte strehim të përkohshëm për palestinezët që mbeteshin në Gaza, ndërsa pagesa në para, ndihma ushqimore dhe subvencione për qira prej 9,000 dollarësh për person do të inkurajonin rreth një të katërtën e popullsisë të largohej.
Prezantimi përfundimtar me slide, i titulluar “The Great Trust: Nga një Proksi Iranian i Shkatërruar në një Aleat të Prosperuar Abrahamesk”, është shpërndarë tek anëtarë të administratës aktuale dhe asaj të mëparshme të SHBA-së, si dhe tek qeveri dhe palë të tjera në Lindjen e Mesme. “Great” është akronim për Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation.
Ai parashikon që i gjithë territori publik i Gazës të kalojë në një trust zhvillimi, ku pasuritë do të shiteshin përmes token-eve dixhitale në blockchain. Qytetarëve të Gazës do t’u ofrohej mundësia të kontribuojnë me tokën e tyre private në këmbim të një token-i që u garanton një njësi strehimi të përhershme.
Ky prezantim u përgatit në prill, përpara se Izraeli dhe SHBA të ndërmerrnin sulme kundër Iranit, dhe idetë e grupit po evoluojnë në kontekstin e luftës së re.
“S’janë gjë tjetër veçse përpjekje të një grupi biznesmenësh që kanë punuar pandërprerë për 20 muaj për një të ardhme më të mirë për Gazën,” tha njëri prej tyre.
Trusti do të kishte të drejta administrative mbi enklavën derisa ajo të “çmilitarizohet dhe çradikalizohet”, dhe më pas autoriteti do t’i kalohej një “politie të pavarur palestineze”.
Ky është vetëm një nga shumë plane për Gazën pas luftës që po qarkullojnë, nga qeveri dhe grupe të pavarura. Liga Arabe ka mbështetur një program rindërtimi prej 53 miliardë dollarësh të paraqitur nga Egjipti në mars, ndërsa think tank-e private, përfshirë RAND Corporation, kanë paraqitur gjithashtu propozimet e tyre.
Gjatë mandatit të parë të Trump-it në 2020, ai propozoi një plan tjetër afatgjatë për paqe që përfshinte zhvillimin ekonomik të Gazës, i cili u refuzua nga palestinezët. Në shkurt të këtij viti, ai sugjeroi që Gaza të “pastrohej nga palestinezët” dhe SHBA të merrte përsipër rindërtimin e saj si “Riviera e Lindjes së Mesme”.
Një nga diapozitivat nga platforma e Great Trust që tregon një ide për sektorin industrial të Gazës së pasluftës
Prezantimi i përgatitur nga biznesmenët izraelitë përshkruhet si një “eksplorim ekonomik i ideve të Presidentit Trump”, sipas burimeve. Ai përmban elementë të krijuar për të tërhequr vëmendjen e Trump-it dhe liderëve të Gjirit që mund të mbështesin planin.
Ndër 10 “Mega Projekte”, dokumenti përmend autostradat “MBS Ring” dhe “MBZ Central” — të emërtuara sipas liderëve të Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara, Mohammed bin Salman dhe Mohamed bin Zayed al-Nahyan — si dhe një “Zonë Prodhimi Inteligjente Elon Musk” pranë kufirit Gaza-Izrael ku do të prodhoheshin makina elektrike për eksport në Evropë. Ky plan u hartua kur Musk ishte një nga këshilltarët më të afërt të Trump-it, përpara se marrëdhëniet e tyre të prisheshin.
Plani përfshin gjithashtu Gaza Trump Riviera & Islands — resorte luksoze përgjatë bregut dhe në ishuj artificialë si ata në Dubai. Këta ishuj përmenden gjithashtu edhe në dokumentin e TBI-së.
Sipas slide-ve, autostradat, porti dhe aeroporti i ri do ta kthenin Gazën në një qendër tregtare dhe do të siguronin akses për industrinë amerikane në 1.3 trilionë dollarë minerale të rralla në perëndim të Arabisë Saudite.
Dokumenti përmban gjithashtu logot e kompanive që autorët dëshironin të tërhiqnin në Gaza — nga Tesla dhe Amazon Web Services, deri te IKEA dhe grupi hotelier IHG — megjithatë nuk ka asnjë provë që këto kompani ishin në dijeni të projektit.
Duke përdorur një model të ndërlikuar financiar të krijuar nga ekipi i BCG-së, plani parashikonte që 25% e popullsisë së Gazës do të largohej vullnetarisht, shumica pa u kthyer më kurrë.
Plani sugjeronte se skema e zhvendosjes do të kushtonte 5 miliardë dollarë, por do të krijonte “kursime prej 23 mijë dollarësh për çdo palestinez të zhvendosur” duke qenë se subvencionet janë më të lira sesa mbështetja për strehim dhe shpenzime të tjera në territor.
Shtimi i numrit të gazanëve që largoheshin gjatë rindërtimit do të ulte më tej kostot, thuhej në plan.
Së bashku me zhvillimin industrial dhe rritjen e PBB-së, plani parashikonte që “vlera e Gazës do të arrinte në rreth 324 miliardë dollarë — nga zero që ka sot”, sipas modelit financiar të BCG-së.
Ekipi pesë-anëtarësh i BCG-së që krijoi modelin dhe grafikët nuk kishte faturuar asnjë orë pune, duke e konsideruar projektin si “zhvillim biznesi”, sipas burimeve. Ata nuk ua kishin dhënë as TBI-së e as biznesmenëve izraelitë akses të plotë në llogaritjet, me shpresën se një ditë modeli do të mund të përdorej për të fituar projekte me pagesë.
“BCG ofroi të punonte pro bono, dhe natyrisht grupi e pranoi, për shkak të përvojës së BCG-së në projektet e mëdha të rindërtimit dhe ekspertizës së tyre në modele financimi inovative, përfshirë tokenizimin,” tha një burim i njohur me projektin.
Konsulentët ofruan “modelim, krahasim dhe krijim të prezantimeve vizuale,” e përshkroi burimi, duke e quajtur “punë fenomenale”.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e FT
