Zëvendësministri i Jashtëm i Tajvanit, Francois Wu, një prej figurave më të spikatura të diplomacisë tajvaneze, ka kryer kohët e fundit një udhëtim të paparalajmëruar në Izrael, sipas tre burimeve të njohura me këtë vizitë. Udhëtimi vjen në një moment kur Tajvani po intensifikon kërkimin për bashkëpunim në fushën e mbrojtjes me shtetin hebre.
Për shkak të presionit të vazhdueshëm nga Pekini, i cili e konsideron Tajvanin pjesë të territorit të vet sovran, ishulli ka pak aleatë diplomatikë zyrtarë. Në këtë kontekst, edhe Izraeli – ashtu si pjesa dërrmuese e vendeve të botës – njeh vetëm Republikën Popullore të Kinës dhe jo Tajpein. Prandaj, udhëtimet e nivelit të lartë të zyrtarëve tajvanezë në Izrael janë të rralla dhe zakonisht mbahen të pazbuluara.
Megjithatë, për Tajvanin, Izraeli mbetet një partner i rëndësishëm demokratik. Tajpeja i ofroi mbështetje të fortë Izraelit pas sulmit të Hamasit në tetor 2023 dhe konfliktit të mëpasshëm në Gaza, duke çuar në intensifikimin e kontakteve mes dy palëve.
Sipas burimeve të cituara nga Reuters, Wu ka vizituar Izraelin në javët e fundit; dy prej tyre thanë se vizita është zhvilluar gjatë këtij muaji. Burimet nuk pranuan të zbulojnë me kë është takuar Wu apo çfarë temash janë diskutuar, përfshirë nëse bisedimet kanë prekur sistemin e ri të mbrojtjes ajrore me shumë shtresa të Tajvanit, të njohur si T-Dome. Presidenti tajvanez, Lai Ching-te, e prezantoi këtë sistem në tetor, duke konfirmuar se është pjesërisht i modeluar sipas arkitekturës së mbrojtjes ajrore izraelite.
Ministria e Jashtme e Tajvanit refuzoi të komentojë mbi pretendimet për vizitën e Wu, por në një deklaratë të përgjithshme theksoi se Tajvani dhe Izraeli “ndajnë vlerat e lirisë dhe demokracisë” dhe se dy vendet do të vazhdojnë të zhvillojnë në mënyrë pragmatike bashkëpunime të dobishme në fusha si tregtia, teknologjia dhe kultura. Ministria e Jashtme e Izraelit nuk iu përgjigj kërkesës për koment.
Një nga zërat më aktivë të Tajvanit në arenën globale
Francois Wu ka shërbyer më parë si përfaqësuesi de facto i Tajvanit në Paris dhe konsiderohet një nga diplomatët më të aftë dhe më aktivë në promovimin e interesave ndërkombëtare të Tajpeit. Udhëtimi i tij i fundit i njohur publikisht ishte pjesëmarrja në Konferencën e Sigurisë në Berlin, më 19 nëntor.
Tajvani shpesh ka vënë paralele midis kërcënimeve të veta të sigurisë nga Kina dhe sfidave të vazhdueshme të sigurisë me të cilat përballet Izraeli. Shteti hebre është përfshirë herë pas here në konfrontime me fqinjët, përfshirë Iranin. Më herët këtë vit, Izraeli dhe Irani shkëmbyen raketa dhe sulme ajrore, ndërsa sistemi izraelit i mbrojtjes raketore neutralizoi një numër të madh kërcënimesh.
Ndryshe nga Tajvani, Kina ka marrëdhënie të afërta me palestinezët dhe e ka njohur shtetin palestinez që prej vitit 1988. Tajvani ka deklaruar se nuk ka ndërmend të ndjekë të njëjtin hap.
Duke folur muajin e kaluar në Tajpei, Ministri i Jashtëm taiwanez, Lin Chia-lung, pranoi se mes Tajvanit dhe Izraelit ekziston “mësim reciprok” dhe ndërveprim i vazhdueshëm në fushën e teknologjisë dhe mbrojtjes. Ai theksoi se, ashtu si T-Dome i Tajvanit, edhe Izraeli ka sistemin e tij të mbrojtjes ajrore Iron Dome.
Megjithëse T-Dome është i frymëzuar nga arkitektura izraelite, struktura e tij mbetet e veçantë. Sistemi i Izraelit përfshin shtresa të shumta mbrojtjeje – Iron Dome, David’s Sling, Arrow dhe THAAD të prodhuar nga SHBA. Në anën tjetër, T-Dome synon të krijojë një mekanizëm të integruar “sensor-në-gjuajtës” me efikasitet më të lartë, duke lidhur sistemet ekzistuese si Patriot (SHBA), raketat tajvaneze Sky Bow dhe artilerinë kundërajrore.
Rriten shkëmbimet dhe kontakti diplomatik Tajvan–Izrael
Ndërsa prania diplomatike e Tajvanit në Lindjen e Mesme është e kufizuar, si Tajvani ashtu edhe Izraeli operojnë përfaqësi de facto në Tajpei dhe Tel Aviv. Gjatë viteve të fundit, Tajvani ka intensifikuar kontaktet politike me Izraelin, në kundërshtim me izolimin ndërkombëtar që i imponon presioni i Pekinit.
Tajvani ka pritur një numër zyrtarësh dhe ligjvënësish izraelitë. Në tetor, Wu u takua në Tajpei me Yinon Aaroni, Drejtorin e Përgjithshëm të Ministrisë së Mirëqenies dhe Çështjeve Sociale të Izraelit. Në shtator, Presidenti Lai Ching-te priti gjashtë ligjvënës izraelitë në zyrën e tij.
Në tetor, gjatë një ngjarjeje të organizuar nga Komiteti Amerikan i Çështjeve Publike Izraelite (AIPAC) në Tajvan, Presidenti Lai tha se vendosmëria dhe aftësia e Izraelit për të mbrojtur territorin e vet shërben si “model i vlefshëm” për Tajvanin, duke kujtuar historinë biblike të Davidit dhe Goliatit.
Një incident i vitit të kaluar e vuri Tajvanin në një situatë të ndërlikuar pasi pajisje shpërthyese të përdorura nga Izraeli kundër zyrtarëve të Hezbollahut në Liban mbanin emrin e markës së një kompanie tajvaneze në pagerët e tyre. Megjithatë, si Tajvani ashtu edhe Izraeli minimizuan ndikimin e kësaj ngjarjeje mbi marrëdhëniet dypalëshe, shkruan Reuters.
