Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, ka deklaruar se është i gatshëm të heqë dorë nga kërkesat për anëtarësim në NATO në këmbim të garancive të sigurisë nga Shtetet e Bashkuara dhe Evropa, në një përpjekje për të çuar përpara bisedimet e paqes që pritet të zhvillohen të dielën në Berlin.
I dërguari special i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, Steve Witkoff, së bashku me Jared Kushner, dhëndrin e Trumpit, e kanë shtyrë Kievin të pranojë lëshime të vështira, përfshirë dorëzimin e territoreve përgjatë vijës së frontit Rusisë, përpara takimeve me Zelenskyy-n dhe aleatët evropianë të Ukrainës mbi planin e Shtëpisë së Bardhë për përfundimin e pushtimit rus.
Ukraina ka pranuar prej kohësh se anëtarësimi në NATO nuk ka gjasa të ndodhë në të ardhmen e afërt për shkak të kundërshtimit të fortë nga Rusia, e cila kërkon që aleanca transatlantike të angazhohet për ndalimin e zgjerimit drejt lindjes si kusht për përfundimin e luftës. Megjithatë, Zelenskyy u tha gazetarëve të dielën se Kievi vazhdon të kërkojë garanci sigurie nga SHBA dhe Evropa, të ngjashme me parimin e Nenit 5 të NATO-s për mbrojtjen kolektive të anëtarëve nën sulm.
“Po flasim për garanci sigurie dypalëshe midis Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, konkretisht garanci të ngjashme me Nenin 5, si dhe garanci sigurie nga partnerët tanë evropianë dhe nga vende të tjera si Kanadaja, Japonia dhe të tjerë,” tha Zelenskyy në një bisedë me gazetarët përmes WhatsApp-it, duke shtuar se kjo përbën tashmë një kompromis nga ana e Ukrainës.
Ai theksoi se Ukraina ende nuk ka marrë përgjigje nga Uashingtoni lidhur me propozimet e rishikuara që Kievi i dërgoi në fillim të javës pas konsultimeve me liderët evropianë. “Plani sigurisht nuk do të jetë i pranueshëm për të gjithë. Ka shumë kompromise në çdo version të tij,” tha Zelenskyy.
Rusia, nga ana e saj, ka sinjalizuar se ka gjasa të refuzojë të gjitha propozimet që vijnë nga Ukraina dhe Evropa, duke ngritur dyshime serioze mbi suksesin e përpjekjeve të Trump për t’i dhënë fund luftës gati katërvjeçare.
Këshilltari i Presidentit Vladimir Putin për politikën e jashtme, Yuri Ushakov, deklaroi se çdo sugjerim ukrainas apo evropian ka “pak gjasa të jetë konstruktiv” dhe se Moska do të ketë “kundërshtime të forta” nëse SHBA i adopton këto ide. “Nuk ka gjasa që të dalë diçka e mirë prej tyre,” tha Ushakov në komentet e transmetuara nga televizioni shtetëror rus.
Të dyja palët duket se kanë refuzuar gjithashtu një propozim të Trumpit për tërheqjen e të gjitha trupave nga rajoni i Donbasit me qëllim krijimin e një “zone të lirë ekonomike” në pjesët lindore të Ukrainës që kontrollohen nga Kievi. Ky plan do të kërkonte që Ukraina të tërhiqej nga i ashtuquajturi “brez i kalave” – qytete të fortifikuara që forcat ruse nuk kanë arritur t’i pushtojnë për më shumë se 11 vjet luftë.
Zelenskyy e hodhi poshtë këtë ide, duke thënë se nuk e konsideron të drejtë. Ai pyeti se nëse trupat ukrainase do të tërhiqeshin pesë deri në dhjetë kilometra, pse trupat ruse nuk do të duhej të tërhiqeshin po aq thellë nga territoret e pushtuara, duke e cilësuar këtë çështje jashtëzakonisht të ndjeshme dhe ende pa përgjigje.
Sipas Zelenskyy-t, “opsioni i vetëm i drejtë dhe real” për një paqe të vërtetë është që palët të ndalojnë aty ku ndodhen aktualisht dhe më pas të përpiqen të zgjidhin çështjet e tjera përmes diplomacisë. “Ne qëndrojmë aty ku jemi. Kjo është pikërisht një armëpushim,” tha ai.
Ushakov u shpreh gjithashtu kundër idesë së një zone të çmilitarizuar, duke theksuar se Rusia do të pranonte vetëm kontroll të plotë mbi Donbasin dhe se Moska nuk ka diskutuar me SHBA-në një “skenar korean”, që do të nënkuptonte ngrirjen e vijës aktuale të frontit. Ai hodhi poshtë edhe sugjerimet e mëparshme të Zelenskyy-t se Ukraina mund të rifitonte Krimenë, të aneksuar nga Rusia në vitin 2014, apo të anëtarësohej në NATO, duke deklaruar se këto dy skenarë “një milion për qind nuk do të ndodhin”.
Ndërkohë, kancelari gjerman Friedrich Merz pritet të zhvillojë bisedime të dielën në Kancelarinë Federale me Zelenskyy-n, Witkoff dhe Kushner. Evropa po përpiqet të rikthejë ndikimin e saj në procesin negociues për Ukrainën, nga i cili ka qenë kryesisht e përjashtuar, pavarësisht pasojave të mëdha për kontinentin, shkruan FT.
Në një fjalim të mbajtur të shtunën në Bavari, Merz e krahasoi luftën e Putinit në Ukrainë me aneksimin e rajoneve gjermanishtfolëse të Çekosllovakisë nga Adolf Hitleri në vitin 1938, duke paralajmëruar se, ashtu si atëherë, mungesa e reagimit mund të ketë pasoja të rënda. “Kjo luftë agresive e Rusisë kundër Ukrainës është një luftë kundër Evropës. Nëse Ukraina bie, ajo nuk do të ndalet, ashtu si Sudetenlandi nuk ishte i mjaftueshëm në vitin 1938. Putini nuk do të ndalet,” tha Merz.
