Sëmundjet virale mbeten ndër shkaqet kryesore të sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë në mbarë botën. Pandemia e gripit të vitit 1918 shkaktoi 20–50 milionë viktima vetëm në Evropë, dhe viruse të tilla vazhdojnë të dërgojnë çdo vit rreth gjysmë milioni njerëz në spital, duke marrë dhjetëra mijëra jetë.
Pandemia e COVID-19 ka shkaktuar deri në 15 milionë viktima globalisht dhe ende nuk ka përfunduar plotësisht. Ndërkohë, ndryshimet klimatike dhe shkatërrimi i habitateve rrisin rrezikun e shfaqjes së viruseve të reja.
Një drejtim premtues kërkimi është zhvillimi i terapive të gjera antivirale që mund të neutralizojnë shumë lloje virusesh, përfshirë ato ende të panjohura.
Sinjali i imunitetit
Interferonet e Tipit 1 janë proteina që prodhohen natyrshëm në trup si përgjigje ndaj infeksioneve virale. Ato paralajmërojnë qelizat e tjera se organizmi është nën sulm dhe nxisin një gjendje gatishmërie që forcon mbrojtjen kundër viruseve. Ky proces shkakton inflamacion, i cili mund të ketë efekte të padëshiruara – një arsye pse interferonet nuk kanë rezultuar gjithmonë efikase si trajtim.
Dy proteina të rëndësishme në këtë rrugë biologjike janë USP18 dhe ISG15, të cilat mbajnë nën kontroll përgjigjen inflamatore. Mungesa e tyre shkakton reaksione të forta imune. Ndërsa mungesa e USP18 është shumë e rrezikshme, mungesa e ISG15 është më e lehtë dhe është identifikuar te 10 familje në mbarë botën. Fibroblastet e personave pa ISG15 treguan rezistencë të jashtëzakonshme ndaj infeksioneve virale në laborator.
Roli i ISG15
Rreth 15 vite më parë, imunologu Dusan Bogunovic nga Universiteti Columbia vuri re se disa pacientë me infeksione bakteriale të përsëritura shfaqnin një reaksion tipik për sëmundjet virale. Ai zbuloi se atyre u mungonte ISG15. Pa këtë proteinë, rreth 60 proteina të tjera grumbullohen brenda qelizave, duke prodhuar një reagim të fortë antiviral.
Megjithëse çaktivizimi i ISG15 nuk mund të përdoret te pacientët për shkak të rreziqeve, studiuesit analizuan 60 proteinat dhe zgjodhën 10 prej tyre si kandidatë për terapi të re. Ata paketuan mRNA që kodon këto proteina brenda nanogrimcave lipidike – të ngjashme me teknologjinë e vaksinave kundër COVID-19 – dhe i shpërndanë në mushkëritë e minjve dhe hamstërëve përmes pikave të hundës.
Këto proteina ndezën një përgjigje të butë inflamatore antivirale, e cila mjaftoi për të frenuar replikimin e viruseve të gripit dhe koronavirusit dhe për të ulur ashpërsinë e sëmundjes për 3–4 ditë krahasuar me grupet kontrolluese.
Hapat e ardhshëm
Studimi është ende në fazat e para dhe kërkon teste të gjera për efektivitet dhe siguri përpara përdorimit klinik. Deri tani është testuar vetëm në mushkëritë e brejtësve, por shumë sëmundje virale prekin edhe organe të tjera, ndaj mënyra e shpërndarjes së trajtimit do të duhet të përshtatet.
Studiuesit shpresojnë se kjo qasje mund të shërbejë në të ardhmen si ndërhyrje e hershme gjatë shpërthimeve të viruseve të njohura – si gripi dhe HIV/SIDA – apo viruseve të reja, si SARS-CoV-2. Nëse konfirmohet, ajo mund të bëhet një armë e vlefshme përkrah terapive aktuale antivirale, të cilat shpesh janë shumë specifike dhe të kufizuara, shkruan Ynet.
