I dërguari presidencial amerikan, Steve Witkoff, sapo kishte përfunduar me sukses marrëveshjen e paqes në Gaza, kur muajin e kaluar zhvilloi një telefonatë me një zyrtar të lartë të Kremlinit për t’i sugjeruar që të punonin së bashku për një plan të ngjashëm për Ukrainën dhe që Vladimir Putin duhet ta ngrinte këtë çështje me Donald Trump.
Gjatë një telefonate më 14 tetor, që zgjati pak më shumë se pesë minuta, Witkoff këshilloi Yuri Ushakov, ndihmësin kryesor të Putinit për politikën e jashtme, se si udhëheqësi rus duhet ta hapte çështjen me Trump. Udhëzimet e tij përfshinin sugjerime për të organizuar një telefonatë Trump-Putin përpara vizitës së Volodymyr Zelenskiy në Shtëpinë e Bardhë më vonë atë javë, si dhe përdorimin e marrëveshjes së Gazës si pikë hyrëse.
“Ne kemi përgatitur një plan 20-pikësh të Trump, që ishte 20 pika për paqen, dhe po mendoj ndoshta mund të bëjmë të njëjtën gjë edhe me ju,” i tha Witkoff Ushakovit, sipas një regjistrimi të bisedës të rishikuar dhe transkriptuar nga Bloomberg.
Për të lexuar transkriptin e plotë të telefonatës, klikoni këtu.
I pyetur për qasjen e Witkoff, Trump tha se nuk e kishte parë telefonatën, por kishte dëgjuar se ishte një “negociatë standarde”.
“Ai duhet ta shesë këtë te Ukraina. Ai do ta shesë Ukrainën te Rusia. Kjo është ajo që bën një negociator,” u tha Trump gazetarëve të martën. “Duhet të thuash, shiko, ata duan këtë, duhet t’i bindësh për atë. Do të imagjinoja se ai po u thotë të njëjtën gjë edhe ukrainasve, sepse secila palë duhet të japë e të marrë.”
Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, nuk iu përgjigj menjëherë kërkesës për koment.
Këshilltari për Politikën e Jashtme i Putinit, Yuri Ushakov.
Biseda, për herë të parë, ofron një pasqyrë të drejtpërdrejtë mbi taktikat e fundit të Witkoff për negociatat me Rusinë dhe mbi atë që duket se është origjina e propozimit të paqes me 28 pika që doli në skenë në fillim të këtij muaji – i cili SHBA po i kërkon Ukrainës ta pranojë si bazë për një marrëveshje.
Putin tha këtë muaj se ai besonte që plani amerikan mund të përdorej si bazë për një zgjidhje paqësore. Ai u tha zyrtarëve të lartë në një takim të Këshillit të Sigurisë së Rusisë se plani me 28 pika nuk ishte diskutuar ende në detaje me SHBA-në, por se Moska kishte marrë një kopje të tij.
Trump tha të martën se kishte udhëzuar Witkoff të takohej me Putinin për të finalizuar një plan paqeje. Ai theksoi se “plani fillestar me 28 pika, i hartuar nga SHBA dhe i përditësuar me sugjerime nga të dyja palët, ka mbetur vetëm me pak mosmarrëveshje.”
Në momentin e telefonatës Witkoff-Ushakov, Trump po shijonte suksesin e përpjekjeve të tij për t’i dhënë fund luftës në Gaza. Një ditë më parë, ai ishte bërë presidenti i parë amerikan që fliste para Knesset-it që prej vitit 2008, pasi kishte arritur lirimin e 20 pengjeve të fundit të gjalla të mbajtura nga Hamasi.
Qasja e Trump ndaj Putinit, megjithatë, dukej se po ashpërsohej. Ndërsa përgatitej për takimin me Zelenskin më 17 tetor, ai po konsideronte të siguronte për Ukrainën raketa Tomahawk me rreze më të gjatë, diskutonte sanksione të reja ndaj Rusisë dhe shprehte frustrimin e tij ndaj Putinit.
“Nuk e di pse ai vazhdon këtë luftë,” tha Trump më 14 tetor, të njëjtën ditë kur Witkoff bisedoi me Ushakov. “Thjesht nuk do ta ndalë atë luftë. Dhe mendoj se kjo po e bën të duket shumë keq.”
Gjatë telefonatës me Ushakov, Witkoff i tha homologut të tij rus se kishte respekt të thellë për Putinin dhe se i kishte thënë Trump se sipas tij Rusia gjithmonë ka dashur një marrëveshje paqeje. Përfaqësuesi amerikan përmendi vizitën e ardhshme të Zelenskyt dhe sugjeroi që Putini mund të fliste me Trump përpara atij takimi.
“Zelenskiy do të vijë në Shtëpinë e Bardhë të premten,” tha Witkoff. “Unë do të shkoj aty sepse duan që të jem i pranishëm, por mendoj se nëse është e mundur, të kemi thirrjen me shefin tuaj para atij takimi të premtes.”
Ushakov pyeti Witkoff nëse do të ishte “e dobishme” që Putini të telefononte Trump. Witkoff tha se po, do të ishte.
Ai gjithashtu rekomandoi që Putini ta përgëzonte Trump për marrëveshjen e paqes në Gaza, të thoshte se Rusia e kishte mbështetur dhe se e respekton presidentin si njeri të paqes. “Nga kjo, do të dalë një telefonatë shumë e mirë,” tha Witkoff.
“Ja çfarë mendoj se do të ishte e mrekullueshme,” shtoi më pas Witkoff. “Ndoshta ai i thotë Presidentit Trump: e dini, Steve dhe Yuri diskutuan një plan shumë të ngjashëm 20-pikësh për paqen dhe kjo mund të jetë diçka që mendojmë se mund të lëvizë pak situatën, ne jemi të hapur për këto gjëra.”
Ushakov duket se mori parasysh disa nga këshillat. Putini “do ta përgëzojë” dhe do të thotë “Zoti Trump është një njeri i vërtetë i paqes,” tha ai.
Trump dhe Putini zhvilluan thirrjen e tyre dy ditë më vonë, në kërkesë të Rusisë, dhe presidenti amerikan e përshkroi bisedën dy-orëshe e gjysmë si “shumë produktive.” Më pas, ai njoftoi planet për të takuar udhëheqësin rus në Budapest, një samit që ende nuk ka ndodhur, dhe gjithashtu përmendi se Putini e kishte përgëzuar për marrëveshjen e paqes në Gaza.
Pas asaj thirrjeje, Witkoff u takua me Kirill Dmitriev, një tjetër këshilltar të lartë të Kremlinit, në Miami, sipas një interviste që Dmitriev dha për Axios. Dmitriev i tha Axios se qëndroi tre ditë në Miami nga data 24 tetor. Një zëdhënës i Dmitrievit refuzoi të komentojë.
Më 29 tetor, Dmitriev dhe Ushakov biseduan përmes telefonit në gjuhën ruse dhe diskutuan se sa fuqishëm duhet që Moska të kërkojë plotësimin e kërkesave të saj në çdo propozim për paqe, sipas një regjistrimi tjetër të shqyrtuar nga Bloomberg.
Për të lexuar transkriptin e këtij telefonate, klikoni këtu.
Ndërsa dy këshilltarët e Putinit shqyrtonin opsione të ndryshme, Ushakov argumentoi për të kërkuar “maksimumin” në propozimet që do t’i paraqisnin Shtëpisë së Bardhë. Ai tha se ishte i shqetësuar se SHBA mund të keqkuptonte ndonjë propozim dhe mund të hiqte diçka, por pastaj të pretendonte se ekzistonte një marrëveshje, gjë që do të rrezikonte përfundimin e negociatave, tha ai kolegut të tij.
Dmitriev, i cili udhëheq edhe Fondin e Investimeve Direkte Ruse, sugjeroi të ndajnë një dokument në mënyrë joformale dhe tha se ishte i sigurt se edhe nëse SHBA nuk do të pranonte plotësisht versionin rus, ata të paktën do të bëjnë diçka shumë afër tij.
Më vonë, ai i siguroi Ushakovit se do të qëndronte pranë asaj që ishte udhëzuar të thoshte, dhe se Ushakov mund të diskutonte gjithashtu dokumentin më vonë me “Steve”.
Këshilltari Ekonomik i Putinit, Kirill Dmitriev, bisedon me Steve Witkoff në Shën Petersburg, në një foto të siguruar nga mediat shtetërore ruse, më 11 prill.
Bloomberg nuk ka mundur të konfirmojë saktësisht se çfarë propozimesh ka ndarë Rusia me SHBA dhe sa kanë ndikuar ato në hartimin e planit përfundimtar me 28 pika.
Që atëherë, megjithatë, Ukraina ka qenë nën presion të madh për të pranuar propozimin që Witkoff hartoi me ndihmën e homologëve të tij rusë. Zyrtarët amerikanë kërcënuan të ndalonin mbështetjen kritike të inteligjencës për ushtrinë ukrainase nëse Zelenskiy refuzonte ta pranonte këtë propozim, megjithëse më pas Kievi arriti disa tërheqje dhe bindi SHBA të ngadalësojë procesin pas bisedimeve me Sekretarin e Shtetit, Marco Rubio, të dielën.
Sipas kushteve të propozuara për herë të parë nga SHBA më herët këtë muaj, Ukraina do të duhej të tërhiqte trupat nga disa pjesë të rajonit lindor të Donbasit, të cilat Rusia nuk ka arritur t’i pushtojë me forcë ushtarake. Zona do të bëhej një zonë neutrale e demilitarizuar, e njohur ndërkombëtarisht si territor rus.
Moskva gjithashtu do të siguronte njohje de facto të pretendimeve të saj mbi rajonet e Krimesë, Luhanskut dhe Donetskut. Pjesa më e madhe e vijës tjetër të frontit, përfshirë Khersonin dhe Zaporizhzhian, do të mbetej efektivisht e ngrirë. Ukraina dhe aleatët e saj evropianë kanë insistuar që lufta të ndalet mbi linjat aktuale.
Këto janë disa nga kushtet që Witkoff dhe Ushakov duket se i parashikuan gjatë telefonatës së tyre muajin e kaluar.
“Me ty, unë e di çfarë do të duhet për të arritur një marrëveshje paqeje,” tha Witkoff. “Donetsku dhe ndoshta një shkëmbim tokash diku tjetër. Por po them që në vend që të flasim kështu, le të flasim më me shpresë, sepse mendoj se mund të arrijmë një marrëveshje këtu.”
“Presidenti do të më japë shumë hapësirë dhe diskrecion për të arritur marrëveshjen,” shtoi ai. “Pra, nëse mund të krijojmë këtë mundësi që pas kësaj të flas me Yuri dhe të kemi një bisedë, mendoj se kjo mund të çojë në gjëra të mëdha.”
“Ok,” iu përgjigj Ushakov. “Duket mirë.”
VINI RE: Ky artikull është pronësi intelektuale e Bloomberg
