Një figurinë balte rreth 12,000 vjeçare që u zbulua në vendin e një fshati parahistorik me pamje nga Liqeni i Galilesë në Izraelin verior, përshkruan një grua dhe një patë në atë që mund të jetë një nga përshkrimet më të vjetra në botë të një skene mitologjike.
Studiuesit thanë se figurina, rreth 3.7 cm e lartë, u zbulua brenda një strukture gjysmërrethore prej guri rreth 5 metra në diametër në një vend të quajtur Nahal Ein Gev II. Fshati ishte pjesë e kulturës Natufiane të Azisë Jugperëndimore, e cila kaloi tranzicionin parahistorik midis gjuetarëve nomadë dhe komuniteteve të vendosura bazuar në bujqësi.
Është figurina më e hershme e njohur në mbarë botën që tregon ndërveprimin njerëzor me një kafshë, sipas Laurent Davin, një studiues në arkeologji në Universitetin Hebraik të Jeruzalemit dhe autori kryesor i studimit të publikuar të hënën në revistën Proceedings of the National Academy of Sciences. Është gjithashtu portretizimi më i vjetër natyralist i një gruaje në artin e Azisë Jugperëndimore, tha Davin.
Pata është pozicionuar në shpinën e gruas së ulur me krahët e hapur në një sjellje tipike çiftëzimi. Skena ofron një vështrim në sistemin e besimit të kësaj kulture parahistorike, tha arkeologia e Universitetit Hebraik dhe bashkëautorja e studimit, Leore Grosman.
“Ne e interpretuam skenën e ndërveprimit si përshkrimin e çiftëzimit të përfytyruar midis një shpirti kafshësh dhe një njeriu. Kjo temë është shumë e zakonshme në shoqëritë animiste në mbarë botën në situata specifike si ëndrrat erotike, vizionet shamaniste dhe mitet,” tha Grosman.
Animizmi është një sistem besimi që pohon se gjërat natyrore – organizmat e gjallë si bimët dhe kafshët dhe objektet e pajeta si shkëmbinjtë dhe lumenjtë – zotërojnë një esencë shpirtërore.
“Skena në vetvete – që përshkruan një ndërveprim të seksualizuar midis një njeriu dhe një kafshe – është pjesë e një tradite të gjatë në mite. Imazhe të tilla rrallë kanë për qëllim të jenë të mirëfillta. Në vend të kësaj, ato shpesh simbolizojnë pjellorinë, besimet shpirtërore ose shenjtërinë e jetës,” tha antropologia e Universitetit të Connecticut dhe bashkëautorja e studimit, Natalie Munro.
“Në shumë mite nëpër histori dhe kultura, perënditë ose qeniet marrin forma hibride njeri-kafshë për të përcjellë kuptime simbolike, jo aktivitet seksual aktual,” tha Munro.
Figurina duket të jetë shembulli më i vjetër i një skene mitologjike në Azinë Jugperëndimore dhe një nga më të vjetrit në mbarë botën, por është më e re, për shembull, se një skenë e dukshme mitologjike mes pikturave të Shpellës Lascaux në Francë që datojnë rreth 18,000 vjet më parë, thanë studiuesit.
Figurina u skulpturua nga balta e cila u la të thahej përpara se të piqej për ta bërë të qëndrueshme, dhe më vonë u ngjyros me një pigment të kuq, gjurmët e të cilit mbijetojnë. Një gjurmë gishti e skulptorit mund të shihet në figurinë.
Objekti shfaq risitë e reja artistike për kohën e tij. Skulptori përdori dritën dhe hijen për të krijuar një ndjenjë thellësie dhe perspektive, metoda që do lulëzonin plotësisht shumë më vonë.
“Duke pasur parasysh mënyrën se si u modelua, me një theks në profilin e saj të majtë, ne e dimë se kjo figurinë ndoshta u ekspozua në një vend të veçantë për të marrë dritë, nga dielli ose një vatër zjarri, në profilin e saj të majtë për të zbuluar lojën e dritës dhe hijeve që sjell në jetë ndërveprimin midis patës dhe gruas,” tha Davin.
Figura të tilla mund të kenë shërbyer si ornamente, hajmali me veti magjike ose mbrojtëse, ose si mjete për të treguar histori. Kjo mund të ketë qenë pjesë e një instalimi të inskenuar që banorët e fshatit do të vinin për ta vëzhguar, tha Davin.
Në një moment, ajo u varros në mbushjen e strukturës ku studiuesit e gjetën së bashku me objekte të tjera që zotëronin kuptim ritual si një rezervë me dhëmbë njerëzorë dhe mbetjet e një fëmije, shkruan Reuters.
Njerëzit e kulturës Natufiane ishin gjuetarët-mbledhës të parë në Azinë Jugperëndimore që përshtatën një mënyrë jetese të ngulitur në një vend, një shndërrim dramatik që i parapriu përshtatjes së bujqësisë. Banorët e këtij fshati gjuanin gazela, praktikonin zeje të përpunuara, duke përfshirë thurjen, dhe mblidhnin lëndë të para afër si stralli dhe gëlqerja.
Vendi mbante mbetje patash, me dëshmi të gjuetisë, therjes dhe përdorimit të pendëve. Veçanërisht, skena e figurinës ishte e palidhur me gjuetinë.
