Përballë çarjeve gjithnjë e më të thella në rendin tregtar global, udhëheqësit e Azi-Paqësorit miratuan një deklaratë të përbashkët që theksoi nevojën për qëndrueshmëri dhe përfitime të përbashkëta në tregti në fund të samitit vjetor të APEC të shtunën.
Takimi i Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor, i organizuar nga Koreja e Jugut këtë vit, u zhvillua nën hijen e tensioneve gjeopolitike në rritje dhe strategjive agresive ekonomike – duke filluar nga tarifat e SHBA-së deri te kontrollet e eksporteve të Kinës – që kanë ushtruar presion mbi tregtinë globale.
Përpara takimit, Presidenti i SHBA-së Donald Trump njoftoi marrëveshje tregtare me një numër vendesh, përfshirë Kinën dhe Korenë e Jugut . Por ai u largua para se të fillonte samiti, shkruan Reuters.
Megjithatë, pikëpamjet e Uashingtonit mbetën të shprehura në deklaratë, thanë analistët, e cila, ndryshe nga dokumenti i vitit të kaluar, nuk përmendi multilateralizmin apo Organizatën Botërore të Tregtisë.
“Është rezultat i pranimit nga vendet anëtare, të paktën deri në një farë mase, se do të jetë e vështirë të rivendoset një rend i tregtisë së lirë bazuar në multilateralizëm dhe Organizatën Botërore të Tregtisë”, tha Heo Yoon, një profesor i tregtisë ndërkombëtare në Universitetin Sogang në Seul.
“Nuk mund ta mohojmë më se ka një ndryshim paradigme në rendin tregtar global.”
Me largimin e shpejtë të Trump para samitit, Kina kërkoi të pozicionohej si një avokate e qëndrueshme e tregtisë së lirë dhe të hapur, një rol që SHBA-të e kishin dominuar për dekada të tëra. Presidenti Xi Jinping njoftoi se Kina do të presë APEC-un në Shenzhen në vitin 2026.
Në fjalën përmbyllëse, Xi propozoi krijimin e një Organizate Botërore të Bashkëpunimit për Inteligjencën Artificiale, ndërsa mbledhja miratoi deklarata të tjera mbi ndryshimet demografike dhe IA-në. Por nuk u përmendën rregulloret e IA-së.
“Kina po shfrytëzon qartë mungesën e Trump në APEC për të angazhuar në mënyrë aktive vendet e shqetësuara për tërheqjen e SHBA-së dhe ngritjen e Kinës”, tha Li Xing, një profesor në Institutin Guangdong për Strategji Ndërkombëtare.
“Është e sigurt se ata do t’i sigurojnë vendet si Koreja e Jugut, të cilat nuk mund të mbështeten më plotësisht në mbështetjen e SHBA-së për shkak të Trump, se nuk po kërkojnë hegjemoni, por pasurim të përbashkët.”
