Hamasi liroi pengjet e fundit izraelitë të gjallë të hënën sipas një marrëveshjeje armëpushimi, një hap i madh drejt përfundimit të dy viteve të luftës shkatërruese në Gaza ndërsa Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, foli në parlamentin e Izraelit, duke i kërkuar atij ta kthejë suksesin ushtarak në paqe.
Ushtria izraelite tha se kishte marrë të gjithë pengjet e konfirmuar se ishin gjallë pas transferimit të tyre nga Gaza përmes Kryqit të Kuq, duke nxitur brohoritje, përqafime dhe lot mes mijëra njerëzve që prisnin në “Sheshin e Pengjeve” në Tel Aviv.
Disa nga afro 2,000 të burgosurit dhe të ndaluarit palestinezë të liruar nga Izraeli si pjesë e marrëveshjes, përpara një samiti në Egjipt për të çimentuar armëpushimin, filluan të mbërrinin në Rripin e Gazës dhe në Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli, disa të ngritur mbi supet e të afërmve të gëzuar.
Trump i drejtohet parlamentit izraelit
“Qielli është i qetë, armët kanë heshtur, sirenat janë ndalur dhe dielli lind mbi një Tokë të Shenjtë që më në fund është në paqe,” i tha Trump Knesset-it, parlamentit të Izraelit, duke thënë se një “makth i gjatë” për izraelitët dhe palestinezët kishte marrë fund.
“Tani është koha t’i përkthejmë këto fitore kundër terroristëve në fushën e betejës në shpërblimin përfundimtar të paqes dhe prosperitetit për të gjithë Lindjen e Mesme,” tha ai para udhëtimit të tij të planifikuar në Egjipt për samitin.
Samiti pasues do të trajtojë të ardhmen e Gazës
Lirimi i pengjeve dhe i të ndaluarve palestinezë ishte thelbësor për fazën e parë të marrëveshjes së Gazës të përfunduar javën e kaluar në vendpushimin bregdetar egjiptian të Sharm el-Sheikh, ku do mbahet samiti i së hënës.
Mbi 20 udhëheqës botërorë do të shqyrtojnë se si të zbatohen hapat e ardhshëm sipas planit me 20 pika të Trumpit për t’i dhënë fund luftës.
Marrëveshja erdhi dy vjet pas sulmit ndërkufitar të Hamasit të 7 tetorit 2023, i cili vrau 1,200 njerëz me 251 të marrë peng, dita më vdekjeprurëse për hebrenjtë që nga Holokausti.
Sulmet ajrore, bombardimet dhe ofensivat tokësore izraelite që atëherë kanë vrarë mbi 67,000 palestinezë, thonë zyrtarët shëndetësorë të enklavës, dhe kanë shkatërruar pjesën më të madhe të enklavës.
Një mbikëqyrës global i urisë tha se Qyteti i Gazës dhe zonat përreth po vuajnë nga një uri që prek mbi gjysmë milioni palestinezë, dhe shumica e 2.2 milionë banorëve të Gazës janë të pastrehë.
Furnizimet me ndihma synohet të rrjedhin më normalisht në enklavë sipas planit të Trumpit. Shefi i ndihmës së OKB-së, Tom Fletcher, nënvizoi nevojën për të “çuar strehim dhe karburant te njerëzit që kanë nevojë dëshpërimisht për to dhe për të rritur masivisht ushqimin, ilaçet dhe furnizimet e tjera që hyjnë.”
Lufta ka riformuar gjithashtu Lindjen e Mesme përmes konflikteve anësore izraelite me Iranin, Hezbollahun e mbështetur nga Teherani në Liban dhe Houthit e Jemenit.
Trump gjithashtu ngriti idenë e një marrëveshjeje paqeje midis armiqve kryesorë të Lindjes së Mesme, Iranit dhe Izraelit, para Knesset-it, duke thënë se mendonte se Irani dëshironte një të tillë, duke shtuar: “A nuk do të ishte bukur?”
Gëzim dhe lehtësim në të dyja anët
Duke rrezatuar lehtësim dhe gëzim, dy pengje ia bënë me dorë turmës brohoritëse nga furgonat rrugës për në një spital izraelit, njëri prej tyre ngriti një flamur të madh izraelit dhe më pas formoi një zemër me duart e tij.
Pamjet filmike kapën skena emocionale të familjeve që merrnin mesazhe telefonike nga të dashurit e tyre ndërsa po liroheshin, fytyrat e tyre ndriçuan nga mosbesimi dhe shpresa pas muajsh ankthi.
“Jam shumë e emocionuar. Jam plot lumturi. Është e vështirë të imagjinohet si ndihem në këtë moment. Nuk fjeta gjithë natën,” tha Viki Cohen, nëna e pengut Nimrod Cohen, teksa udhëtonte drejt Reim, një kamp ushtarak izraelit ku po transferoheshin pengjet.
Shumica e palestinezëve të liruar ishin ndaluar gjatë luftës, por grupi përfshinte 250 të burgosur të dënuar për përfshirje në sulme vdekjeprurëse ose të mbajtur nën dyshimin e veprave të sigurisë.
Palestinezët u nxituan për të përqafuar të burgosurit e liruar nga Izraeli. Disa mijëra u mblodhën brenda dhe rreth Spitalit Nasser në Khan Younis në Gazën jugore, disa valëvisnin flamuj palestinezë, të tjerë mbanin foto të të afërmve të tyre.
“Jam e lumtur për djemtë tanë që po lirohen, por jemi ende në dhimbje për të gjithë ata që u vranë nga pushtimi, dhe gjithë shkatërrimin që ndodhi në Gazën tonë,” i tha ajo Reuters përmes një shënimi zanor.
Kurthet e mundshme
Uashingtoni ndërmjetësoi marrëveshjen së bashku me Egjiptin, Katarin dhe Turqinë, ndërsa faza tjetër kërkon krijimin e një organi ndërkombëtar – një “Bord i Paqes” – i udhëhequr nga Trump.
Shumë gjëra mund të shkojnë ende keq. Hapat e mëtejshëm mbi të cilët përpjekjet e mëparshme të armëpushimit ngecën, ende nuk janë rënë dakord, duke përfshirë mënyrën se si do të qeveriset territori bregdetar i populluar dendur pasi të përfundojnë luftimet, dhe fati përfundimtar i Hamasit.
Paraqitja e Hamasit me militantët e mbledhur në Spitalin Nasser nënvizoi vështirësinë e mundshme për të shuar shqetësimet izraelite rreth kontrollit të vazhdueshëm të grupit militant mbi Gazën, ku ai ka sunduar që nga viti 2007.
Persona të armatosur të Hamasit nisën një goditje për rivendosjen e kontrollit në qytetin e Gazës pas tërheqjes së Izraelit, duke vrarë 32 anëtarë të një grupi rival, tha një burim i sigurisë palestineze.
Ndërsa hyri në Knesset, Trump tha se Hamasi do zbatonte një dispozitë sipas planit të tij për t’u çarmatosur, megjithëse grupi e ka përjashtuar këtë më parë para se palestinezët të arrijnë shtetësinë, shkruan Reuters.
Të dërguarit e Trump u takuan me negociatorët e Hamasit në Sharm el-Sheikh para se të arrihej armëpushimi, tha një zyrtar i lartë palestinez i njohur me çështjen.
Pika të tjera ngecjeje mund të përfshijnë vetë tërheqjen e vazhdueshme të Izraelit nga Gaza, dhe hapat drejt krijimit të një shteti palestinez fqinj, një rezultat që shumë izraelitë e kundërshtojnë refuzojnë.
Kufomat e disa prej 26 pengjeve të konfirmuar të vdekur, si dhe dy të tjerë fati i të cilëve ishte i panjohur, do lirohen gjithashtu të hënën. Është krijuar një komision për të gjetur disa trupa që ka të ngjarë të kenë humbur në rrënojat e Gazës.
