I dërguari i SHBA-së, Steve Witkoff, dhe negociatorët arabë do zhvillojnë bisedime vendimtare me Izraelin dhe Hamasin në Kajro të hënën në një përpjekje për të zgjidhur hollësitë e planit të presidentit Donald Trump për t’i dhënë fund luftës dyvjeçare në Gaza dhe për të siguruar lirimin e pengjeve izraelitë.
Presidenti i SHBA-së ka paralajmëruar Hamasin që “të veprojë shpejt” pasi tha se Izraeli ra dakord të ridislokonte trupat në një “vijë fillestare” prapa vijave të tij të frontit në Gaza të shtunën. Ky hap është pjesë e fazës së parë të marrëveshjes, e cila pritet të përfshijë edhe një deklaratë armëpushimi dhe lirimin e pengjeve.
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu – i cili dërgoi Ron Dermer, një nga bashkëpunëtorët e tij më të afërt, në bisedimet në Kajro – tha se shpresonte të ishte në gjendje të shpallte lirimin e pengjeve në “ditët në vijim”.
Witkoff do shoqërohet në bisedimet në Kajro nga Jared Kushner, dhëndri i Trump-it, i cili shërbeu si i dërguar i presidentit për Lindjen e Mesme në mandatin e tij të parë dhe ka luajtur një rol në rritje në formulimin e planit për Gazën në muajt e fundit.
Katari dhe Egjipti janë ndërmjetësit kryesorë arabë. Turqia, e cila ashtu si Katari pret në territorin e saj figura politike të Hamasit, është bërë më e përfshirë.
Një moment i ri është injektuar në përpjekjet diplomatike për t’i dhënë fund luftës, e cila ka vrarë dhjetëra mijëra njerëz, ka shkatërruar Gazën dhe ka shkaktuar një valë konfliktesh rajonale, pasi Trump zbuloi javën e kaluar një plan 20-pikësh për një armëpushim dhe qeverisjen e Gazës pas luftës.
Netanyahu ka thënë se Izraeli e pranon planin, por me kushte. Edhe Hamasi ka rënë përgjithësisht dakord me propozimet dhe tha se ishte i gatshëm të lironte 48 pengjet, 20 prej të cilëve besohet se janë ende gjallë.
Trump ka ushtruar presion mbi të dyja palët për të ecur përpara me planin, duke i thënë javën e kaluar Izraelit të ndalojë “menjëherë” ofensivën e tij në Gaza. Ai gjithashtu ka paralajmëruar Hamasin për pasojat nëse nuk vepron, duke thënë se “të gjitha bastet anulohen” nëse grupi militant nuk vepron shpejt.
Sfidat e negociatave
Megjithatë, ekspertët thonë se ka të ngjarë të ketë sfida të mëdha për t’i bërë palët ndërluftuese të bien dakord për hollësitë më të imta të planit me shumë faza, i cili kërkon që Hamasi të çarmatoset dhe tërheqjen graduale të trupave izraelite nga Gaza.
Sipas planit, rripi me 2.1 milionë banorë do administrohej nga një komitet palestinez i teknokratëve, i mbikëqyrur nga një bord ndërkombëtar mbikëqyrës i udhëhequr nga Trump. Një forcë ndërkombëtare stabilizimi do dislokohej për të menaxhuar sigurinë së bashku me policinë palestineze të trajnuar nga shtetet arabe dhe perëndimore.
OKB-ja do mbikëqyrte një rritje të ndihmës në rrip, ku ofensiva e Izraelit ka vrarë më shumë se 67,000 njerëz, sipas zyrtarëve shëndetësorë palestinezë, dhe ka shkaktuar uri të përhapur.
Hamasi i cili shkaktoi luftën me sulmin e tij të 7 tetorit 2023, gjatë të cilit militantët vranë 1,200 njerëz dhe morën 250 pengje, nuk do kishte asnjë rol në qeverisjen e rripit.
Por anëtarëve të tij do t’u ofrohej amnisti nëse hiqnin dorë nga dhuna dhe çarmatoseshin. Në këmbim të lirimit të pengjeve izraelitë, Izraeli do lironte gati 2,000 të burgosur palestinezë nga burgjet e tij, disa qindra prej të cilëve po vuajnë dënime të përjetshme.
Hamasi ka thënë se është i gatshëm të dorëzojë qeverisjen e Gazës, të cilën e ka kontrolluar që nga viti 2007, tek një komitet palestinez.
Megjithatë, nuk është e qartë nëse do pranonte çarmatosjen. Ai gjithashtu dëshiron të negociojë hollësitë e tërheqjes së trupave izraelite nga rripi dhe forcën ndërkombëtare të stabilizimit, tha një person i informuar mbi bisedimet.
Grupi militant të shtunën akuzoi Izraelin se po vazhdon sulmin e tij në Gaza pavarësisht pretendimeve izraelite se ofensiva ishte ndalur. Hamasi tha se dhjetëra banorë të Gazës u vranë në territor.
Netanyahu tha në fundjavë se bisedimet në Kajro do përqendroheshin në përmbylljen e “hollësive teknike për lirimin e pengjeve tanë”.
Ai tha se Hamasi do çarmatosej dhe Gaza do demilitarizohej gjatë fazës së dytë, por kryeministri nuk u zotua për një tërheqje të plotë ushtarake izraelite.
“Hamasi do çarmatoset… kjo do të ndodhë në mënyrë diplomatike përmes planit të Trump-it ose ushtarakisht nga ne,” këmbënguli Netanyahu.
Propozimet e SHBA-së thonë se Izraeli nuk do pushtojë ose aneksojë Gazën. Tërheqja e tij e plotë do të bazohej në afate kohore të lidhura me demilitarizimin e rripit.
Shtetet arabe dhe myslimane lëshuan një deklaratë të përbashkët të dielën duke mbështetur planin e Trump-it, por gjithashtu duke bërë thirrje për një tërheqje të plotë izraelite nga Gaza.
Ato bënë thirrje që Autoriteti Palestinez, i cili administron pjesë të kufizuara të Bregut Perëndimor të okupuar, të kthehet përfundimisht në rrip dhe për një zgjidhje të ardhshme me dy shtete për konfliktin e zgjatur izraelito-palestinez.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e FT
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
