Presidenti egjiptian Abdel Fattah el-Sisi nisi një sulm të ashpër publik ndaj kryeministrit Benjamin Netanyahu dhe zyrtarit të lartë të Hamasit Khalil al-Hayya gjatë një daljeje për shtyp të martën me presidentin e Vietnamit Luong Cuong.
Sisi akuzoi Izraelin se po kryente “një lufte urie dhe shfarosjeje në Gaza” që synon “eliminimin e problemit palestinez” dhe i bëri thirrje opinionit publik global të “zgjohet”, duke e përshkruar gjendjen në Rrip si “kaotike”.
Duke i kthyer kritikat e tij ndaj Hamasit, Sisi sulmoi al-Hayya-n – megjithëse pa e emëruar drejtpërdrejt – për akuzat se Egjipti ishte bashkëpunëtor në bllokadën e Gazës.
“Pretendimet se Egjipti po merr pjesë në rrethimin e Gazës ku banorët po vdesin nga uria janë një gënjeshtër e madhe”, tha ai.
“Ka 5,000 kamionë gati për të hyrë në Gaza nga ana egjiptiane, por Izraeli kontrollon kalimet kufitare dhe vendos kur hyjnë.”
Biseda më e fundit e raportuar e Sisit me një udhëheqës botëror ndodhi katër ditë më parë, kur ai telefonoi kryeministrin holandez Dick Schoof për të kërkuar falje pasi një student egjiptian mbylli portat e ambasadës së Egjiptit në Hagë, duke penguar stafin diplomatik të largohej nga ndërtesa.
Studenti u tha televizioneve lokale se e bëri këtë për të protestuar ndaj mbylljes së kalimit kufitar të Rafah me Gazën nga Egjipti. Incidenti shkaktoi një bisedë të gjatë midis dy udhëheqësve, gjatë së cilës Sisi thuhet se shpjegoi kontributet e Egjiptit për 2 milionë palestinezët në Gaza.
Ndërsa dërgesat e ushqimit duhet të kalojnë ende nëpër kontrollet izraelite në pikën kufitare Kerem Shalom, Sisi tha se Egjipti kohët e fundit ka përdorur helikopterët për të dërguar ndihma nga ajri. Ai theksoi angazhimin e Egjiptit ndaj Gazës dhe përsëriti se “të gjitha kalimet tokësore janë nën mbikëqyrjen izraelite”.
Të martën, shpërthyen tensione midis udhëheqjes së Egjiptit dhe zyrtarëve të Hamasit me seli në Katar. Al-Hayya, negociatori kryesor i Hamasit, fajësoi publikisht Egjiptin për urinë e përhapur në Gaza dhe krizën humanitare në thellim. Kajro u përgjigj duke dërguar Diaa Rashwan, kreun e Shërbimit Shtetëror të Informacionit, për të dhënë një deklaratë me fjalë të ashpra.
Rashwan tha se vërejtje të tilla “nxisin zemërim dhe tension në Kajro”, duke shtuar se “marrëdhëniet me Hamasin janë larg ideales”. Duke folur në emër të qeverisë egjiptiane, ai paralajmëroi: “Ky është një gabim i rëndë nga Hamasi. Deklarata të tilla me siguri do ndikojnë në negociata”.
Pavarësisht qendrës historike të Egjiptit në diplomacinë rajonale, angazhimet e fundit publike të Sisit me udhëheqësit botërorë kanë qenë dukshëm të pakta. Vëzhguesit thonë se Egjipti po shtyhet dalëngadalë në periferi të bisedimeve për armëpushim, ndërsa Katari ka marrë drejtimin. Kajro ushqen mosbesim të thellë ndaj udhëheqjes së kombit të Gjirit dhe trergon pak respekt për përpjekjet e saj diplomatike.
Kritikat në mediat sociale ndaj politikës së Egjiptit ndaj Gazës janë intensifikuar gjithashtu. Në një vend ku liria e shtypit kontrollohet fort nga inteligjenca shtetërore dhe mospajtimi shpesh përballet me humbje pune ose burgim, platformat online janë shfaqur si një mjet i rrallë për shqyrtim publik.
Ayman Sakher, një disident i shquar egjiptian që tani jeton në mërgim në Evropë, u bë viral pasi e quajti Sisin “frikacak”. Në një video të postuar në internet, Sakher – duke folur me fytyrën e zbuluar – tha: “Nëse Sisi do donte të vepronte si një udhëheqës i vërtetë, ai do hipte në një kamion të ngarkuar me ushqime dhe ilaçe, do kalonte në Gaza dhe do shfaqej para shtypit atje.”
Mediat opozitare kanë publikuar karikatura që tregojnë Sisin me një uniformë izraelite duke përshëndetur “Komandantin Netanyahu”.
Raporti i ngrohtë që dikur ndahej midis Sisit dhe Netanyahut është zhdukur që atëherë. Në të kaluarën jo shumë të largët, të dy udhëheqësit zhvilluan telefonata të shpeshta natën vonë, duke diskutuar jo vetëm për Gazën, por edhe për zhvillimet në Liban, Siri, Jordani dhe brenda vetë Egjiptit. Marrëdhënia e tyre u ndërtua mbi respektin e ndërsjellë, me Sisin që thuhet se është impresionuar nga thellësia e njohurive të Netanyahut për botën arabe dhe çështjet e klasifikuara rajonale.
Por rrjedhat gjeopolitike kanë ndryshuar. Tre zhvillime të mëdha kanë dëmtuar pozicionin e Kajros në muajt e fundit. Së pari, Egjipti ka parë një eksod të investimeve të huaja, me korporata të mëdha nga Evropa, SHBA-ja dhe shtetet e Gjirit që kanë tërhequr operacionet. Në të njëjtën kohë, figura të shquara egjiptiane janë zhvendosur në heshtje në vendet e Gjirit, duke transferuar bizneset dhe llogaritë e tyre bankare tek ato.
Së dyti, Arabia Saudite finalizoi blerjen e ishujve Tiran dhe Sanafir pranë kufirit me Eilat dhe Akabën. Sisi ofroi një shpjegim të përmbajtur, duke thënë se ishujt thjesht iu “kthyen” Riadit. Mbretëria bleu gjithashtu një rrip bregdetar në Egjiptin jugor për zhvillimin e një qendre të re turistike, ndërsa Emirati i Abu Dhabit bleu një lagje të tërë në periferi të Kajros.
Pastaj erdhi goditja nga Houthit: sulmet në Detin e Kuq kanë paralizuar transportin detar përmes Kanalit të Suezit, duke i ulur pothuajse brenda natës burimet jetësore të të ardhurave të Egjiptit me miliona dollarë. Tani në mandatin e tij të dytë, Sisi vijon të gëzojë mbështetje të shkëlqyer nga media shtetërore egjiptiane. Por zërat e opozitës gjithnjë e më shumë vënë në dyshim rekordin e tij.
“Ku janë arritjet që premtuat?” pyesin kritikët.
“Ku po shkon Egjipti?” Me një popullsi prej mbi 110 milionë banorësh, vendi më i populluar i botës arabe përballet me sfida në rritje – nga pasiguria ushqimore te boshllëqet arsimore dhe analfabetizmi i përhapur.
Ndërkohë, vijojnë të dalin raporte rreth blerjeve masive të armëve të autorizuara nga qeveria e Sisit. Nga nëndetëset te armët e rënda dhe të lehta, vëzhguesit vënë në pikëpyetje se si Egjipti i varfër mund të përballojë marrëveshje të tilla. Përqendrimi ushtarak është përqendruar në bazat në të gjithë Gadishullin e Sinait, duke ngritur shqetësim në Izrael dhe gjetkë.
Ndikimi në rënie i Egjiptit është ndjerë edhe në SHBA. Ndërsa Presidenti Donald Trump e ka përqafuar publikisht Mbretin Abdullah II të Jordanisë si një “mik” që meriton mbrojtje dhe ndihmë, ai ka marrë një ton më tallës ndaj Sisit, duke iu referuar atij si “gjenerali”.
Pavarësisht telefonatave, kontakteve diplomatike dhe madje edhe anulimit të një vizite të planifikuar në Shtëpinë e Bardhë, Sisi ka luftuar për të fituar favor në administratën e Trump. SHBA-të tani e shohin Riadin, jo Kajron, si partnerin e tyre kryesor rajonal.
Në sytë e Uashingtonit, Sisi shihet gjithnjë e më shumë si “një njeri i gardës së vjetër, i pavullnetshëm për t’u përshtatur”. Si rezultat, Kajro ka humbur pozicionin e saj të gjatë si pesha diplomatike e botës arabe.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Ynet
