Kryeministri izraelit Netanyahu mbrojti publikisht këshilltarin e tij të ngushtë Jonathan Urich të hënën, pasi Urich u akuzua për rrjedhjen e një dokumenti të klasifikuar për gazetën gjermane Bild.
“Ai nuk dëmtoi sigurinë shtetërore”, pohoi Netanyahu. Por një lexim i kujdesshëm i akuzave dhe vlerësimeve shoqëruese të sigurisë zbulon një pamje shumë më të ndërlikuar. Zyrtarët ligjorë vënë në dukje se, ndërsa kryeministri ka autoritetin për të miratuar publikimin e informacionit të klasifikuar – një pikë mosmarrëveshjeje brenda zbatimit të ligjit, ky autoritet nuk është i pakufizuar.
Ai nuk përfshin të drejtën për të rrezikuar sigurinë kombëtare. As kryeministri nuk është ai që është i autorizuar për të përcaktuar nëse një publikim i tillë ka shkaktuar dëm. Ky autoritet u takon organeve të sigurisë së Izraelit – Inteligjencës Ushtarake, Shin Bet, Mossad dhe divizionit të sigurisë së Ministrisë së Mbrojtjes – vlerësimet e të cilave zakonisht pranohen nga gjykatat si prova objektive.
Në zemër të të ashtuquajturës çështje dokumenti të Hamasit – që thuhet se i është zbuluar Bild – është një akuzë serioze se shfaqja e tij mund të ketë zbuluar një metodë të mbledhjes së informacionit të klasifikuar të Inteligjencës Ushtarake të përdorur në Gaza. Dokumenti është marrë “në një mënyrë të ndaluar për publikim” dhe, sipas aktakuzës kundër të pandehurve të tjerë Eli Feldstein dhe Ari Rosenfeld, informacioni është mbledhur “duke përdorur një mjet shumë të klasifikuar”. Publikimi i tij, argumentojnë ata, mund të kishte parandaluar përdorimin e mëtejshëm të atij mjeti në arena të tjera operative.
Aktakuza kundër Urich nuk pretendon se ka ndodhur dëm i vërtetë, por pohon se ai kishte për qëllim të dëmtonte sigurinë shtetërore dhe se veprimet e tij kishin potencialin ta bënin këtë.
Një vlerësim sigurie i paraqitur në këtë rast paralajmëroi se zbulimi i metodës së mbledhjes së të dhënave mund të ndihmonte Hamasin të deshifronte taktikat e inteligjencës së IDF-së në Gaza – dhe të rrezikonte jetët e personelit të sigurisë. Ky vlerësim ishte një nga faktorët që e shtyu gjyqtarin Yosef Elron të urdhëronte vijimin e paraburgimit të të dyshuarve në tetor. Kjo hollësi u raportua për herë të parë nga Ynet, i cili zbuloi gjithashtu se vlerësimi ishte përgatitur nga një oficer i lartë i inteligjencës së IDF-së.
Në terma ligjorë, “dëmi ndaj sigurisë shtetërore” matet me një standard objektiv. Kjo do të thotë, gjykatat mbështeten në vlerësimet nga agjencitë e sigurisë, të cilat trajtohen si prova të konsiderueshme, por mbrojtja ka të drejtë t’i kundërshtojë ato dhe të përpiqet të minojë përfundimet e tyre. Ky parim zbatohet edhe jashtë procedurave penale.
Për shembull, në vitin 2011, aktivistët e Malit të Tempullit i kërkuan Gjykatës së Lartë të publikonte raportin e kontrolluesit të shtetit mbi mbikëqyrjen e ndërtimit në vend. Shin Bet paraqiti një opinion duke paralajmëruar se publikimi i raportit do përbënte një kërcënim real për sigurinë. Në mënyrë të ngjashme, legjislacioni që ndalon transmetimet e Al Jazeera në Izrael mbështetet në vlerësime të krahasueshme të sigurisë që paralajmërojnë për potencialin e rrjetit për të shkaktuar dëm.
Nëse avokatët e Urich kërkojnë të paraqesin mendimin e Netanyahut në gjykatë për të sfiduar qëndrimin e establishmentit të sigurisë, kryeministri do detyrohet të dëshmojë personalisht dhe t’i nënshtrohet pyetjeve të kryqëzuara. Ai ka të ngjarë të pyetet në lidhje me njohuritë e tij për mjetin e klasifikuar, mënyrën se si funksionon, origjinën e dokumentit të rrjedhur dhe mënyrën se si është marrë informacioni. Është e dyshimtë që Netanyahu mund të pretendojë njohuri të hollësishme ose të ketë ndonjë autoritet domethënës në këtë fushë – sigurisht jo të mjaftueshme për të anashkaluar ekspertët e sigurisë, të cilëve u përket kjo fushë.
Prokurori i Përgjithshëm Gali Baharav-Miara deklaroi gjithashtu se “zbulimi i dokumentit nga Urich përbënte një rrezik për sigurinë kombëtare dhe jetën njerëzore” – edhe pse nuk pretendohet asnjë dëm i vërtetë. Fleta e akuzës vëren se përmbajtja e rrjedhur përfshinte “informacion të klasifikuar jetësor për sigurinë shtetërore, të zbuluar nga individë të paautorizuar – disa prej të cilëve kishin për qëllim të dëmtonin sigurinë shtetërore”.
Me fjalë të tjera, akuza kundër Urich përqendrohet në qëllimin dhe pakujdesinë, jo në dëmin real. Pretendimi i Netanyahut se nuk ka ndodhur asnjë dëm nuk trajton formulimin ligjor të akuzave, të cilat kurrë nuk pohojnë se ka ndodhur.
Ekipi ligjor i Urich pritet të kundërshtojë vlerësimin e sigurisë, por precedentët ligjorë tregojnë se kjo është një kodër e vështirë për t’u ngjitur. Në një rast spiunazhi të kohëve të fundit para Gjykatës së Lartë, për shembull, një debat i ngjashëm ligjor u përqendrua rreth një mendimi të Shin Bet, dhe gjykata në fund të fundit mbajti anën e shërbimeve të sigurisë. Mbështetja publike e Netanyahut mund t’i ofrojë Urich mbështetje politike, por ligjërisht, është larg të qenit e mjaftueshme për të anashkaluar sistemin e sigurisë ose për të parandaluar një padi të mundshme.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Ynet
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
