*Nga Elie Honig
Përzgjedhja e Pam Bondi nga Donald Trump për të qenë prokurorja e përgjithshme e ardhshme kërkon kujdes, por jo panik. Ajo është e kualifikuar, në letër, për të shërbyer si zyrtarja më e lartë e zbatimit të ligjit në vend. Por deklaratat e saj të fundit publike, përfshirë pretendimet e rreme për mashtrim zgjedhor në vitin 2020 dhe premtimin e saj për të ndjekur penalisht armiqtë politikë të perceptuar të Trump-it, ngjallin shqetësime serioze për pavarësinë dhe besueshmërinë e saj për të drejtuar Departamentin e Drejtësisë.
Nëse konfirmohet, Bondi do të ketë pushtet të jashtëzakonshëm. Në vitin 1940, prokurori i përgjithshëm Robert Jackson paralajmëroi se prokurorët kanë “më shumë kontroll mbi jetën, lirinë dhe reputacionin sesa çdo person tjetër në Amerikë.” Një mbikëqyrës e shpjegoi kështu për mua vite më parë, kur u bëra prokuror federal: “Po të japim fuqinë për të shkatërruar jetët e njerëzve. Mos abuzo.”
Si prokurore e përgjithshme, Bondi do të mbikëqyrë 94 zyra rajonale të prokurorëve amerikanë, me mbi 6,000 prokurorë federalë, si dhe FBI, Administratën e Luftës Kundër Drogës (DEA), Byronë e Alkoolit, Duhanit, Armëve të Zjarrit dhe Eksplozivëve (ATF), Shërbimin e Marshalëve dhe Byronë e Burgjeve, me një buxhet vjetor mbi 37 miliardë dollarë.
Nga çdo këndvështrim objektiv, ajo është e kualifikuar për këtë detyrë—shumë më tepër se përzgjedhja e parë e Trump-it për prokuror të përgjithshëm, Matt Gaetz, i cili asnjëherë nuk ka qenë prokuror dhe ka praktikuar juridikisht vetëm për një periudhë të shkurtër. Bondi ka kaluar 18 vjet si prokurore lokale në Florida dhe ka shërbyer si prokurore e përgjithshme e shtetit nga 2011 deri në 2019, duke u fokusuar në mbylljen e laboratorëve të paligjshëm farmaceutikë dhe ndjekjen penale të trafikantëve të qenieve njerëzore. Dave Aronberg, një demokrat që sapo përfundoi mandatin si prokuror i Palm Beach County, ka thënë publikisht se “Bondi nuk është një mercenare politike” dhe se “ajo beson në sundimin e ligjit”.
Në të vërtetë, CV-ja e Bondi i ngjan më shumë asaj të Janet Reno, e cila kaloi 15 vjet si prokurore e qarkut Miami-Dade përpara se të shërbente si prokurore e përgjithshme e SHBA-së nga 1993 deri në 2001. Kjo nuk do të thotë se Bondi është Reno e re. Gjatë mandatit të saj, Reno u bë një nga prokuroret e përgjithshme më të pavarura të epokës moderne, shpesh duke sfiduar presidentin që e kishte emëruar, Bill Clinton, dhe establishmentin e Uashingtonit.
Por, ndryshe nga Reno, Bondi ka një histori të gjatë besnikërie ndaj Trump-it. Ajo e përfaqësoi atë në gjyqin e parë të shkarkimit në vitin 2020 dhe ka qenë një mbështetëse e tij e zjarrtë politikisht. Në Konventën Kombëtare Republikane të 2016-ës, ajo e lëvdoi Trump-in dhe, kur turma filloi të brohoriste “lock her up” (fute në burg) për Hillary Clinton, Bondi u përgjigj: “Më pëlqen kjo.”
Në vitin 2013, Bondi kërkoi dhe pranoi një donacion prej 25,000 dollarësh nga fondacioni i Trump-it për një komitet veprimi politik që mbështeste kandidaturën e saj; në të njëjtën kohë, si prokurore e përgjithshme e Floridës, vendosi të mos hapte një hetim për Trump University, pavarësisht disa ankesave nga qytetarët e saj.
Bondi nuk është e vetmja prokurore e përgjithshme që ka pasur lidhje të ngushta me presidentin që e ka emëruar. Alberto Gonzales kishte shërbyer si këshilltar i Bush-it para se të bëhej prokuror i përgjithshëm në 2005. Edwin Meese kishte punuar për Reagan-in para se të merrte këtë rol në 1985. Jimmy Carter emëroi një mik të fëmijërisë, Griffin Bell, si prokuror të përgjithshëm. John F. Kennedy caktoi vëllain e tij.
Por, ndryshe nga këta presidentë, Trump kërkon një besnikëri të pakushtëzuar nga të emëruarit e tij. Dhe një prokuror i përgjithshëm duhet të jetë i pavarur nga presidenti, sidomos në vendimet për akuzat penale. A do të mund ta bëjë Bondi këtë? Apo do t’i shërbejë instinkteve më të errëta të Trump-it?
Shqetësimi më i madh
Bondi mbështeti hapur pretendimet e rreme të Trump-it për zgjedhjet e 2020-ës. Pas zgjedhjeve, ajo deklaroi se “ne fituam në Pensilvani” dhe përmendi “prova të mashtrimit” dhe “fletëvotime false”. Më pas, ajo bashkëpunoi me ekipin e Trump-it për të ndërtuar një strategji ligjore në Pensilvani për të sfiduar rezultatet zgjedhore, por pa sukses.
Në seancën e konfirmimit, Bondi duhet të japë përgjigje të qarta: A e dinte që po gënjente? Apo ishte thjesht e paditur? A e pranon tani që pretendimet e saj ishin të rreme? A e ka ndonjë pendesë për këtë?
Bondi duhet të përgjigjet gjithashtu për një çështje tjetër madhore: A do ta ndihmojë Trump-in të hakmerret ndaj armiqve të tij politikë?
Në një konferencë konservatore në 2023, Trump deklaroi:
“Unë jam luftëtari juaj. Unë jam drejtësia juaj. Dhe për ata që janë tradhtuar, unë jam hakmarrja juaj.”
Kur u pyet në 2024 nëse do t’i kërkonte Bondi-t të ndiqte penalisht Jack Smith-in (prokurorin special që hetoi Trump-in), ai e quajti Smith-in “shumë të korruptuar”, por shtoi: “Nuk do t’i jap udhëzime për ta bërë këtë.” Megjithatë, për Liz Cheney-n dhe të tjerët që hetuan sulmin e 6 janarit, Trump tha: “Sinqerisht, ata duhet të shkojnë në burg.”
Bondi ka përdorur retorikë të ngjashme. Në gusht 2023, pas katër akuzave penale ndaj Trump-it, ajo tha në Fox News: “Prokurorët e DOJ do të ndiqen penalisht. Hetuesit do të hetohen.”
Nëse Bondi konfirmohet, mbetet për t’u parë nëse ajo do të përpiqet ta kthejë Departamentin e Drejtësisë në një mjet për hakmarrje politike apo në një institucion të pavarur. Zgjedhja do të jetë vetëm e saj.
VINI RE: Ky shkrim është pronësi intelektuale e New York Times
*Elie Honig është një ish-ndihmës prokuror federal dhe autor i librit “Hatchet Man: Si Bill Barr Shkeli Kodin e Prokurorëve dhe Korruptoi Departamentin e Drejtësisë.”
