Kongresmeni republikan Keith Self ka bërë thirrje për rishqyrtim të reformës në drejtësi në Shqipëri.
Në fjalën hapëse në seancën dëgjimore “Pika e nxehtë: Një Rrugë Drejt Stabilitetit në Ballkanin Perëndimor” në Kongres, Self që është Kryetari i Nënkomitetit për Punët e Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve, tha se SHBA-ja mbështet fuqishëm reformën në drejtësi megjithatë pas dhjetë vitesh zbatim, ajo duhet rishikuar.
Ai nënvizoi se është shqetësuese që numri i rasteve të prapambetura kombëtare është zgjeruar nga rreth 16,000 raste në fillim të reformës në rreth 200,000 raste sot, duke i lënë qytetarët të presin 8 deri në 15 vjet për të marrë një vendim përfundimtar.
Ai nënvizon se vonesa të tilla minojnë sundimin e ligjit, besimin publik dhe procesin e rregullt ligjor.
“Shtetet e Bashkuara kanë mbështetur gjatë gjithë kohës përpjekjet për të ndërtuar një gjyqësor të pavarur dhe të besueshëm në Shqipëri. Megjithatë, pas dhjetë vitesh zbatim, është e përshtatshme të rishikohet nëse reforma në drejtësi po funksionon siç synohet dhe po ofron drejtësi të paanshme për popullin shqiptar. Duhet të jetë shqetësuese për të gjithë se numri i rasteve të prapambetura kombëtare është zgjeruar nga rreth 16,000 raste në fillim të reformës në rreth 200,000 raste sot, duke i lënë qytetarët të presin 8 deri në 15 vjet për të marrë një vendim përfundimtar. Vonesa të tilla minojnë sundimin e ligjit, besimin publik dhe procesin e rregullt ligjor.” – tha Self.
Ai ceku edhe marrëdhënies mes Serbisë dhe Kosovës dhe nevojën për normalizimin e tyre duke qenë se kanë ngecur në vendnumëro. Self preku edhe ndërhyrjen e mundshme të Rusisë dhe Kinës në Ballkanin perëndimor dhe masat që duhen marrë për ta frenuar këtë gjë.
Më poshtë fjala e plotë e Self në Kongres
Uashington, D.C.: Një rrugë drejt stabilitetit në Ballkanin Perëndimor
“Sot, Kryetari i Nënkomitetit për Punët e Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve, Keith Self, mbajti fjalën e hapjes në një seancë dëgjimore të nënkomitetit të titulluar “Pika e nxehtë: Një Rrugë Drejt Stabilitetit në Ballkanin Perëndimor”.
Qëllimi i kësaj seance dëgjimore është promovimi i ekuilibrit në Ballkan. Është shpresa ime që ndoshta anëtarët në të dy anët e korridorit mund të bien dakord për qëllimin e përbashkët të shërbimit të interesave të SHBA-së ndërsa ne kërkojmë të promovojmë ekuilibrin në këtë rajon, mirëqenien për qytetarët e tij dhe parandalimin e konflikteve të ardhshme. Përjashto sulmin rus kundër Ukrainës, Ballkani Perëndimor mbetet rajoni më i paqëndrueshëm në Evropë.
Megjithëse lufta e hapur është zbutur që nga shpërbërja e Jugosllavisë në vitet 1990, shekuj ndarjeje etnike, ndryshimi të kufijve dhe mosbesimi politik vazhdojnë ta ndjekin këtë rajon ndërsa kriza të ndryshme politike kërcënojnë rendin post-jugosllav. Një rast tipik, marrëdhënia e pazgjidhur e Serbisë me Kosovën është një nga nxitësit thelbësorë të paqëndrueshmërisë rajonale që ka krijuar një vijë faji strategjike që i mundëson Rusisë aftësinë për të minuar aftësinë e BE-së dhe NATO-s për të fuqizuar vendet e Ballkanit.
Marrëveshja e OHRIT e vitit 2023 ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, e synuar për të zbutur tensionet e menjëhershme dhe për të ringjallur marrëveshjet e kaluara, ka ngecur. Kriza zgjedhore e Kosovës e ka përkeqësuar këtë gjendje si rezultat i dështimit të republikës për të formuar një qeveri pas zgjedhjeve të saj të 25 shkurtit, duke shkaktuar përgatitjen e Kosovës për një tjetër palë zgjedhje të parakohshme më 28 dhjetor.
Pas zgjedhjeve, nëse Kosova formon një qeveri, është shpresa ime e sinqertë që Serbia më në fund do e njohë sovranitetin e Kosovës. Gjendja që po përkeqësohet me shpejtësi në Bosnjë ka çuar në një rritje eksponenciale të përdorimit të fuqive të Bonit, ligjërisht të diskutueshme, nga Përfaqësuesi i Lartë. Ky autoritet i pakontrolluar, i cili i mundëson Përfaqësuesit të Lartë të heqë ose të imponojë legjislacionin dhe të largojë zyrtarë nga zyra, ishte i fjetur nga viti 2014 deri në vitin 2021, por në vitet e fundit përdorimi i tyre është rritur ndjeshëm.
Shtetet e Bashkuara kanë mbështetur gjatë gjithë kohës përpjekjet për të ndërtuar një gjyqësor të pavarur dhe të besueshëm në Shqipëri. Megjithatë, pas dhjetë vitesh zbatim, është e përshtatshme të rishikohet nëse reforma në drejtësi po funksionon siç synohet dhe po ofron drejtësi të paanshme për popullin shqiptar. Duhet të jetë shqetësuese për të gjithë se numri i rasteve të prapambetura kombëtare është zgjeruar nga rreth 16,000 raste në fillim të reformës në rreth 200,000 raste sot, duke i lënë qytetarët të presin 8 deri në 15 vjet për të marrë një vendim përfundimtar. Vonesa të tilla minojnë sundimin e ligjit, besimin publik dhe procesin e rregullt ligjor.
Jeta e përditshme në Ballkanin Perëndimor shënohet nga një popullsi në rënie dhe në plakje. Ashtu si shumë pjesë të tjera të Evropës, ka një eksod të atyre që janë të aftë dhe të arsimuar. Emigracioni i paligjshëm është i përhapur, papunësia dhe normat e varfërisë po rriten në mënyrë dramatike. Këta faktorë po ndikojnë negativisht në sundimin e ligjit, duke promovuar krimin e organizuar, pastrimin e parave dhe korrupsionin.
Ndoshta sfida më këmbëngulëse dhe më urgjente vazhdon të jetë ndarja etno-fetare thellësisht e rrënjosur e rajonit në Bosnjë. Disa vëzhgues besojnë se sistemi politik i marrëveshjeve të paqes të Dejtonit po i përkeqëson ndarjet etnike, në krahasim me rolin e tyre të synuar për të kapërcyer hendekun. Kosova fqinje, nga ana tjetër, ka në fuqi mbrojtje specifike për pakicat që tejkalojnë ato të homologëve të saj të BE-së.
Kosova ka frikë nga ndikimi serb në asociacionin e komunave me shumicë serbe, i ashtuquajturi ASM, dhe nuk ka zbatuar plotësisht politikat e ASM-së. Pikërisht përtej kufirit në Serbinë jugore, raportet e përhapura të pasivizimit të Luginës së Preshevës janë dokumentuar mirë nga burime të shumta, duke pretenduar se është duke u zhvilluar një përpjekje e bashkërenduar për ta zhveshur luginën nga shqiptarët etnikë.
Në të vërtetë, kundërshtarët e Amerikës po shfrytëzojnë në mënyrë aktive dobësitë si pasivizimi ndërsa angazhohen në luftë hibride, domethënë, duke shtuar paqëndrueshmërinë e rajonit. Partia Komuniste Kineze ka ushtruar ndikimin e saj duke kryer stërvitje ushtarake dhe duke dërguar armë në Serbi.
Për më tepër, PKK vazhdon të lidhë marrëveshje ekonomike në të gjithë rajonin si pjesë e një përpjekjeje specifike për të kultivuar aparatin e saj malinj dhe për të shfrytëzuar korrupsionin në Ballkanin Perëndimor. Aktorët kibernetikë shtetërorë iranianë, të njohur si “Homeland Justice”, kanë nisur në mënyrë të përsëritur sulme kibernetike ndaj Shqipërisë për mikpritjen e disidentëve të regjimit. Në fakt, një sulm verën e kaluar paralizoi përkohësisht shërbimet bashkiake të kryeqytetit të Shqipërisë, Tiranës.
Gjithashtu dua të marr një minutë për të përgëzuar popullin e Shqipërisë për Ditën e tyre të Pavarësisë dhe të riafirmoj partneritetin tonë të fortë, të ndërtuar në vlera të përbashkëta dhe aleancën tonë në NATO. Rusia po ndikon gjithashtu në rritjen e tensioneve përmes Republikës Srpska të Bosnjës dhe Serbisë. Milorad Dodik, i cili është i ndaluar të kandidojë për post publik të Rebuplikës Serpska vazhdon të shfrytëzojë kapitalin e tij politik për të kontrolluar entitetin serb të Bosnjës dhe për të luajtur me taktikat e rënda të Rusisë, si kërcënimi i shkëputjes nga Bosnja.
Ndërsa Serbia, pavarësisht se furnizon në mënyrë indirekte armë për Ukrainën, ka gjithashtu lidhje mbrojtëse me Rusinë dhe promovon propagandën ruse dhe kineze, raportohet se ka pritur operativë rusë që stërvitnin grupe paraushtarake në Serbinë lindore për të prishur zgjedhjet e Moldavisë 2024 dhe 2025. Ndonëse pjesërisht shpjegohet me lidhjet kulturore të perceptuara, përafrimi i Serbisë me Rusinë nuk mund të ndahet nga varësia e saj energjetike, me shumicën e gazit të furnizuar nga Rusia.
Çdo përpjekje për të frenuar ndikimin politik të Moskës duhet të adresojë mbështetjen e Serbisë te Nist dhe Gazprom. Në rast të një konflikti të ripërtërirë, aleatët e NATO-s Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut do ishin drejtpërdrejt në shënjestër, duke shkaktuar potencialisht autoritetin e Nenit V. Përmes përpjekjeve të sinkronizuara të mbrojtjes, vendet e NATO-s në Ballkan duhet të punojnë së bashku për të ndërtuar parandalues ushtarakë dhe politikë.
Kosova do ishte veçanërisht e ekspozuar pa anëtarësimin në NATO, i cili mbetet i bllokuar nga refuzimi i Spanjës, Greqisë, Rumanisë dhe Sllovakisë për të njohur pavarësinë e saj. Pavarësisht këtyre sfidave, mundësitë për të përmirësuar stabilitetin, paqen dhe prosperitetin në Ballkanin Lindor dhe Perëndimor mbeten. Tetë nga 25 vitet e mia në ushtrinë e Shteteve të Bashkuara u shpenzuan duke shërbyer në Evropë. Pesë nga ato vite në selinë strategjike të NATO-s dhe komandën e SHBA-së-Evropë. Gjatë asaj kohe, unë isha i përfshirë ngushtë në operacionin e NATO-s Allied Force në vitin 1999. Kam përvojë të dorës së parë duke ndihmuar në sigurimin e paqes dhe stabilitetit në këtë rajon të rëndësishëm. Megjithatë, pas gjithë këtyre viteve, Ballkani Perëndimor mbetet një fuçi baruti.
Pa një ndryshim në strategji, udhëheqja e SHBA-së duhet të ketë një ndikim të rëndësishëm në ruajtjen e stabilitetit dhe parandalimin e konfliktit të ripërtërirë që do të ndikonte negativisht në balancën e pushtetit në Evropë. Unë e përshëndes administratën Trump për riangazhimin e këtij rajoni shpesh të anashkaluar. Ky Nënkomitet tani ka mundësinë të ofrojë mbikëqyrje kuptimplotë dhe të shqyrtojë se si Kongresi mund të ndihmojë në promovimin e stabilitetit, paqes dhe prosperitetit të qëndrueshëm në Ballkanin Perëndimor.”
