Presidenti Donald Trump mikpriti princin e kurorës Mohammed bin Salman në Shtëpinë e Bardhë të martën, me liderin de facto të Arabisë Saudite që kërkon të përmirësojë imazhin e tij global pas vrasjes së vitit 2018 të gazetarit me bazë në SHBA, Jamal Khashoggi, dhe të thellojë marrëdhëniet me Uashingtonin.
Duke bërë vizitën e tij të parë në Shtëpinë e Bardhë pas më shumë se shtatë vitesh, princi u prit me një shfaqje të gjerë ceremonialiteti të drejtuar nga Trump në South Lawn, me roje ceremoniale ushtarake, një pritje me artileri dhe një fluturim demonstrues të avionëve luftarakë amerikanë, përcjell Reuters.
Bisedimet mes dy liderëve pritet të avancojnë lidhjet e sigurisë, bashkëpunimin në energjinë bërthamore civile dhe marrëveshjet shumë-miliardëshe tregtare me mbretërinë.
Megjithatë, nuk priten përparime të mëdha në normalizimin e marrëdhënieve mes Arabisë Saudite dhe Izraelit, pavarësisht presionit të Trump për një hap të tillë historik.
Takimi nënvizon një marrëdhënie kyçe, midis ekonomisë më të madhe në botë dhe eksportuesit më të madh të naftës, të cilën Trump e ka kthyer në prioritet gjatë mandatit të tij të dytë, teksa zhurma ndërkombëtare rreth vrasjes së Khashoggi-t, një i brendshëm i establishmentit saudit që u shndërrua në kritik, është venitë gradualisht.
Inteligjenca amerikane ka konkluduar se bin Salman miratoi kapjen ose vrasjen e Khashoggi-t në konsullatën saudite në Stamboll. Princi i kurorës ka mohuar urdhërimin e operacionit, por ka pranuar përgjegjësinë si udhëheqës de facto i mbretërisë.
Mikpritja e ngrohtë për bin Salman në Uashington është shenja më e fundit se marrëdhëniet janë rikuperuar nga tensionet e thella që shkaktoi vrasja e Khashoggi-t.
Trump e priti bin Salman me buzëqeshje dhe shtrëngim duarsh në tapetin e kuq, ndërsa dhjetëra pjesëtarë të ushtrisë rreshtuan perimetrin. Limuzina e princit u shoqërua nga një njësi kalorësie e Gardës së Ushtrisë amerikane.
Dy liderët shikuan qiellin teksa avionët luftarakë kalonin me zhurmë, përpara se Trump ta drejtonte mikun e tij drejt brendësisë së godinës.
Para se të nisnin bisedimet, ata biseduan miqësisht ndërsa Trump i tregoi princit portretet presidenciale të varura përgjatë korridorit pranë Zyrës Ovale.
Gjatë një dite diplomacie në Shtëpinë e Bardhë, bin Salman do të zhvillojë takime në Zyrën Ovale, një drekë në Dhoma e Kabinetit dhe një darkë zyrtare në mbrëmje, duke i dhënë vizitës shumë prej elementëve të një vizite shtetërore.
Flamujt amerikanë dhe sauditë zbukuronin shtyllat e ndriçimit në hyrje të Shtëpisë së Bardhë.
Trump pret të ndërtojë mbi angazhimin prej 600 miliardë dollarësh të investimeve saudite, të bërë gjatë vizitës së tij në mbretëri në maj, i cili do të përfshijë shpalljen e dhjetëra projekteve të targetuara, tha një zyrtar i lartë i administratës amerikane.
SHBA-ja dhe Arabia Saudite ishin gati të nënshkruanin të martën marrëveshje për shitjen e pajisjeve të mbrojtjes, bashkëpunimin e zgjeruar në energjinë bërthamore civile dhe një investim shumë-miliardësh në infrastrukturën amerikane të inteligjencës artificiale, tha zyrtari, në kusht anonimiteti.
Trump u tha gazetarëve të hënën: “Ne do t’i shesim” avionët F-35 Arabisë Saudite, e cila ka kërkuar të blejë 48 prej këtyre aeroplanëve të avancuar.
Kjo do të ishte shitja e parë amerikane e avionëve F-35 drejt Arabisë Saudite dhe do të shënonte një ndryshim të rëndësishëm të politikës.
Marrëveshja mund të ndryshojë balancën ushtarake në Lindjen e Mesme dhe të testojë standardin e SHBA-së për ruajtjen e “epërsisë ushtarake cilësore” të Izraelit. Deri tani, Izraeli ka qenë i vetmi vend në rajon që zotëron F-35.
Përtej pajisjeve ushtarake, princi saudit po kërkon garanci të reja sigurie. Shumica e ekspertëve presin që Trump të lëshojë një urdhër ekzekutiv që krijon një lloj pakti mbrojtjeje, të ngjashëm me atë që i dha Katarit kohët e fundit, por që mbetet nën nivelin e një traktati në stilin e NATO-s që sauditët fillimisht kanë kërkuar.
SYTË NGA KINA
Dennis Ross, ish-negociator amerikan në Lindjen e Mesme dhe tani në Institutin e Uashingtonit për Politikën e Lindjes së Afërt, tha se Trump dëshiron të zhvillojë një marrëdhënie shumëplanëshe që e mban Arabinë Saudite jashtë sferës së ndikimit kinez.
“Presidenti Trump beson se të gjitha këto hapa i lidhin sauditët gjithnjë e më shumë me ne në një gamë çështjesh, nga siguria te lidhja financë-AI-energji. Ai dëshiron që ata të jenë të lidhur me ne, jo me Kinën,” tha Ross.
Trump pritet të vazhdojë presionin ndaj bin Salman që Arabia Saudite t’i bashkohet Marrëveshjeve të Abrahamit dhe të normalizojë marrëdhëniet me Izraelin.
Sauditët kanë hezituar të ndërmarrin një hap të tillë madhor pa një rrugë të qartë drejt shtetësisë palestineze, një objektiv i shtyrë në plan të dytë ndërsa rajoni përballet me luftën në Gaza.
Trump arriti marrëveshjet e Abraham Accords midis Izraelit dhe Bahreinit, Emirateve të Bashkuara Arabe, Marokut dhe Sudanit gjatë mandatit të tij të parë në vitin 2020. Kohët e fundit, edhe Kazakistani ra dakord të bashkohej.
Por Trump gjithmonë e ka parë hyrjen e Arabisë Saudite në të ashtuquajturat Marrëveshjet e Abrahamit si gurthemelin për një paqe më të gjerë në Lindjen e Mesme.
“Është shumë e rëndësishme për të që ata t’i bashkohen Marrëveshjeve të Abrahamit gjatë mandatit të tij, dhe kështu ai ka shtuar presionin për këtë,” tha zyrtari i lartë i Shtëpisë së Bardhë.
Jonathan Panikoff, ish-zëvendës oficer i inteligjencës kombëtare për Lindjen e Mesme, tha se megjithëse Trump do ta nxisë bin Salman të avancojë drejt normalizimit me Izraelin, mungesa e përparimit nuk pritet të pengojë arritjen e një pakti të ri sigurie SHBA–Arabia Saudite.
“Dëshira e presidentit Trump për investime në SHBA, të cilat princi i kurorës i ka premtuar më herët, mund të ndihmojë në lehtësimin e rrugës për zgjerimin e lidhjeve të mbrojtjes, edhe pse presidenti mbetet i vendosur të avancojë normalizimin izraelito-saudit,” tha Panikoff, tani në think-tankun Atlantic Council në Uashington.
