Më 22 shtator, 15 minuta para se të hapeshin tregjet valutore të Argjentinës, qeveria amerikane bëri një ndërhyrje. “Argjentina është një aleat me rëndësi sistemike për SHBA-në”, shkroi Scott Bessent, sekretari i Thesarit të SHBA-së, në rrjetin social X.
Ai shtoi se Shtetet e Bashkuara do të “bëjnë atë që është e nevojshme” dhe se “të gjitha opsionet për stabilizimin janë në tryezë”.
Të nesërmen, presidenti Donald Trump u takua me Javier Milei, presidentin liberal të Argjentinës dhe e cilësoi atë si dikë që po bën një “punë fantastike”.
Më 24 shtator, Bessent njoftoi se ishin në zhvillim negociata për një marrëveshje shkëmbimi valutash (swap) prej 20 miliardë dollarësh me Bankën Qendrore të Argjentinës, dhe se Thesari i SHBA-së “është gati të blejë obligacionet e Argjentinës në dollarë amerikanë dhe do ta bëjë këtë kur kushtet ta kërkojnë”.
Është jashtëzakonisht e pazakontë që Shtetet e Bashkuara të mbështesin monedhën dhe obligacionet e një vendi tjetër në këtë mënyrë, veçanërisht kur agjencitë e vlerësimit i klasifikojnë ato obligacione si “junk”, pra si tituj borxhi me rrezik të lartë, në kufijtë e falimentimit.
Edhe më i pazakontë është fakti që kjo mbështetje vjen jo për shkak të një krize globale apo rajonale, por si rezultat i fatit politik të lëkundur të Milei, një aleat i ngushtë i Trump.
Milei është vënë në vështirësi nga lëkundjet e Pesos argjentinase, e cila ka qenë kohët e fundit nën një presion aq të madh sa kërcënoi të dëmtonte projektin e tij ekonomik liberal dhe rrjedhimisht, edhe presidencën e tij.
Problemet nisën më 7 shtator, kur, me motrën e tij të përfshirë në një skandal korrupsioni, Milei pësoi një humbje të rëndë në një zgjedhje legjislative në provincën e Buenos Airesit.
Më pas, ai pësoi një sërë disfatash të dhimbshme në Kongres. Tregjet u shqetësuan se kjo situatë tregonte fundin e mbështetjes popullore për reformat e tij dhe mundësinë e rikthimit në pushtet të Peronistëve, një lëvizje populiste e Argjentinës e njohur për politikat e saj të shpenzimeve të larta publike.
Filloi një shitje masive e Pesos, ndërkohë që investitorët shitën obligacionet argjentinase.
Që nga prilli, kur FMN-ja nisi programin e saj të 23-të në Argjentinë, Pesoja është luhatur brenda një brezi që po zgjerohet, kufijtë e të cilit qeveria argjentinase ishte zotuar t’i mbronte.
Në mes të shtatorit, kursi zyrtar i Pesos po testonte kufirin e sipërm të atij brezi, madje e tejkaloi shkurtimisht më 17 shtator, duke arritur në 1,475 për një dollar. Në dy ditët pasuese, Banka Qendrore e Argjentinës shpenzoi rreth 1 miliard dollarë nga rezervat e saj të pakta valutore për të mbrojtur monedhën.
Banka nuk ka rezerva të mjaftueshme për të vazhduar një nivel të tillë shpenzimi për shumë gjatë. Përfshirja e fuqisë financiare të Thesarit të SHBA-së synon të tregojë se Argjentina ka mjetet e nevojshme për të mbrojtur kufirin e sipërm të korridorit dhe për të stabilizuar Peson.
Gatishmëria e Thesarit të SHBA-së për të blerë borxhin e Argjentinës të denominueshëm në dollarë mund ta bëjë gjithashtu më të lehtë për këtë të fundit të shlyejë kreditorët e saj, dhe ndoshta madje ta lejojë të marrë hua nga kreditorët tregtarë për këtë qëllim.
Tregjet reaguan me lehtësim dhe entuziazëm ndaj njoftimeve. (Një ulje e madhe e përkohshme e taksave për eksportuesit e produkteve bujqësore, që pritej të sillte më shumë dollarë në vend, tashmë kishte përmirësuar atmosferën).
Çmimi i obligacioneve të Argjentinës, që kishte qenë në rënie të lirë, u rrit fuqishëm me lajmin e mbështetjes së SHBA-së. Pesoja është forcuar me rreth 9% që nga komentet fillestare të Bessent. Aksionet në Bursën e Argjentinës u rritën ndjeshëm.
Mbështetja amerikane është e jashtëzakonshme, por nuk garanton qetësi të qëndrueshme. Priten kohë të vështira. Shumë e konsiderojnë Peson të mbivlerësuar.
Capital Economics, kompania e konsulencës në Londër, vlerëson se hendeku është 30%. Kjo do të thotë se presioni mbi monedhën ka shumë gjasa të rikthehet.
Kjo mund të ndodhë së shpejti. Argjentinasit do të votojnë në zgjedhjet afatmesme më 26 tetor. Shumë dyshojnë se qeveria do të duhet të ndryshojë regjimin e kursit të këmbimit menjëherë pas tyre, ndoshta duke lejuar që Pesoja të luhatet më lirshëm.
Si rezultat, java para zgjedhjeve afatmesme ka gjasa të jetë e trazuar, teksa tregjet parashikojnë ndryshimin. Nëse sondazhet e qeverisë janë të dobëta, mbështetja e SHBA-së për peson mund të vihet në provë.
Megjithëse dollarët amerikanë ndihmojnë peson, perspektiva politike e Mileit mbetet e pasigurt. Kundërshtarët e tij i ndiejnë dobësitë. Kongresi ka arritur tashmë të rrëzojë veton e tij për një projektligj shpenzimesh dhe është në proces të rrëzimit të tre të tjerëve.
Ky është një problem i madh për presidentin, pasi besimi i tregjeve tek ai bazohet në disiplinën fiskale.
Aftësia e tij për të kontrolluar Kongresin, ku ka pak aleatë, ka qenë e mbështetur në popullaritetin e tij personal. Mbështetja e Trump nuk e ndryshon faktin që aftësia e Mileit për të qeverisur është tashmë në pikëpyetje.
Një rezultat i dobët në zgjedhjet afatmesme është vetëm shqetësimi më i afërt. Tregjet gjithashtu frikësohen se ai do të humbasë një mandat të dytë në vitin 2027.
Një figurë që po shfaqet në horizont është Axel Kicillof, guvernatori i provincës së Buenos Airesit, i cili doli i fortë nga zgjedhjet e fundit provinciale dhe ka aspirata presidenciale. Pikëpamjet e tij ekonomike janë të pazakonta, ndërsa historiku i tij qeverisës është shqetësues.
Probleme teknike e politike
Problemet e Mileit janë teknike, si dhe politike. Programi i tij i reformave është mbështetur prej kohësh te një Peso e fortë për të frenuar inflacionin. Ndërhyrjet e qeverisë për të mbështetur monedhën, edhe pasi ishte angazhuar për një luhatje të kufizuar, kanë shqetësuar si votuesit ashtu edhe investitorët.
Votuesit nuk e pëlqejnë dëmin ekonomik që është pasojë e pashmangshme e ndërhyrjeve. Shumë prej tyre konstatojnë se pagat kanë aftësi blerëse më të ulët tani se sa në fillim të vitit 2023.
Investitorët janë të qetë për momentin, por për aq kohë sa një Peso e fortë mbetet themeli i politikës së Mileit për të luftuar inflacionin, perspektiva që ai nuk do të arrijë të grumbullojë rezerva të mjaftueshme valutore, ose madje të fillojë t’i shpenzojë sërish ato për të mbështetur monedhën, mbetet e një rrezik real.
Nuk është e qartë nëse SHBA planifikon të ndihmojë Milein për të mbrojtur Peson pas zgjedhjeve afatmesme, apo nëse do të preferonin një kurs këmbimi më fleksibël.
Bessent tha se ndihma amerikane ishte një “urë drejt zgjedhjeve”. Ai nuk ka thënë nëse edhe ai mendon se pesoja është e mbivlerësuar. Qeveria e Mileit ka argumentuar prej kohësh se menaxhimi i saj fiskal konservator dhe politika monetare e shtrënguar natyrshëm sjellin një Peso më të fortë.
Përkundrazi, ata shpesh kanë fajësuar spekulatorët dhe aktorët politikë për problemet e Pesos, një gjuhë të cilën e përsëriti edhe Bessent. Nëse kjo është zgjedhja e amerikanëve, ajo është një lëvizje e rrezikshme.
Nuk ka një rezultat të mirë për Bessent dhe investitorët, nëse Milei dështon të fitojë mbështetjen e votuesve argjentinas. Elektorati kombëtar e simpatizon më shumë Milein sesa votuesit në bastionin peronist të Buenos Airesit, të cilët ndezën këtë krizë.
Ai ka aq pak vende në Kongres, sa çdo fitore do të ishte domethënëse. Mbështetja e SHBA-së mund të forcojë disi pozicionin e tij në sondazhet elektorale.
Historia e Argjentinës është e mbushur me dështime të reformave ekonomike. Përpjekjet për disiplinë fiskale shpesh nisin mirë, por më pas shpërbëhen.
Nëse zgjedhjet afatmesme shkojnë keq dhe tregjet arrijnë në përfundimin se Milei ka humbur çdo kontroll mbi Kongresin dhe se rizgjedhja e tij në vitin 2027 është e pamundur, dollarët e Trump nuk do ta shpëtojnë sërish Argjentinën nga falimentimi./Monitor
