Parlamenti i Algjerisë ka miratuar një ligj historik që e shpall sundimin kolonial 132-vjeçar të Francës në këtë komb të Afrikës Veriore si krim kundër njerëzimit, mes përkeqësimit të marrëdhënieve midis dy vendeve për shkak të historisë së tyre të trazuar.
Të mërkurën, ligjvënësit në Asamblenë Popullore Kombëtare, dhoma e ulët e Algjerisë, miratuan unanimisht projektligjin, i cili u prezantua zyrtarisht në një seancë parlamentare të shtunën. Ligji deklaron se Franca mban “përgjegjësi ligjore për të kaluarën e saj koloniale… dhe tragjeditë që ajo shkaktoi”, duke shtuar se “dëmshpërblimi i plotë dhe i drejtë për të gjitha dëmet materiale dhe morale të shkaktuara nga kolonizimi francez është një e drejtë e tjetërsueshme e shtetit dhe popullit algjerian”.
Votimi do të dërgojë “një mesazh të qartë, si brenda ashtu edhe jashtë vendit, se kujtesa kombëtare e Algjerisë nuk është as e fshijshme dhe as e negociueshme”, tha kryetari i parlamentit Ibrahim Boughali, sipas agjencisë shtetërore të lajmeve APS.
Franca e kolonizoi Algjerinë nga viti 1830 derisa shteti afrikan fitoi pavarësinë në vitin 1962, pas një lufte të përgjakshme dhe viteve të dhunës sistematike, torturave dhe masakrave të kryera nga forcat franceze, shkruan Rt.
Miratimi i ligjit vjen pas dekadave thirrjesh nga Algjeri dhe shoqëria civile që Franca të pranojë përgjegjësinë e plotë për veprimet e saj koloniale, përfshirë Luftën e Algjerisë për Pavarësi, e cila vrau qindra mijëra vendas. Qeveria ka shprehur gjithashtu vazhdimisht shqetësim për pasojat e qëndrueshme të testeve bërthamore, përfshirë shpërthimin e bombës “Gerboise Bleue” të mbushur me plutonium dhe 16 shpërthimeve të tjera bërthamore të kryera nga Franca në rajonet e shkretëtirës Sahara të Algjerisë midis viteve 1960 dhe 1966.
Megjithëse është bërë dikur progres vitet e fundit, siç ishte njohja e mizorive specifike nga Presidenti francez Emmanuel Macron, Parisi ende nuk ka kërkuar një falje të plotë dhe zyrtare për historinë më të gjerë të abuzimeve.
Legjislacioni i ri kërkon që autoritetet franceze të ofrojnë falje dhe dëmshpërblime për mizoritë si testet bërthamore, vrasjet jashtëgjyqësore, torturat fizike e psikologjike dhe plaçkitjen sistematike të burimeve.
Marrëdhëniet tashmë të tensionuara midis Parisit dhe Algjerit janë përkeqësuar më tej që nga korriku i vitit 2024, kur Franca ndryshoi qëndrimin e saj të kahershëm dhe mbështeti pretendimin e Marokut për sovranitet mbi Saharanë Perëndimore.
Algjeria, një mbështetëse e vendosur e lëvizjes për pavarësinë e Saharasë Perëndimore, e dënoi këtë kthesë, duke nxitur një përplasje diplomatike të shënuar nga masa reciproke, përfshirë tërheqjen e privilegjeve për stafin diplomatik në të dyja vendet.
