Arabia Saudite po përgatitet të zhvendosë fokusin e fondit të saj sovran të pasurisë prej 925 miliardë dollarësh larg projekteve gjigante të pasurive të paluajtshme që kanë dominuar qëllimet e saj të zhvillimit për dekadën e fundit, i tha Reuters-it një burim me njohuri të drejtpërdrejtë mbi planet.
Princi i Kurorës Mohammed bin Salman, sundimtari de facto i Arabisë Saudite, prezantoi planin e tij “Vizioni 2030” në vitin 2016 për të shndërruar ekonominë me fokus në projekte të mëdha të pasurive të paluajtshme.
Fondi i Investimeve Publike (PIF), ka qenë forca lëvizëse për financimin e planit.
Qyteti futuristik në shkretëtirë
Strategjia origjinale përfshinte zhvillime të tilla si NEOM, një qytet futuristik në shkretëtirë pranë Detit të Kuq, dhe një plan për të pritur sporte ndërkombëtare dimërore në malet veriore të mbretërisë, me pista skish që do përdornin kryesisht borë të bërë nga njeriu.
NEOM, me një popullsi të parashikuar prej 9 milionë banorësh, dhe projekte të tjera janë përballur me vonesa të përsëritura.
I nxitur nga vendosmëria për të siguruar kthime më të qëndrueshme në afat të shkurtër për PIF-in, strategjia e re synon të ngushtojë fokusin në zhvillime të tjera ekzistuese, si logjistika, shfrytëzimi i mineraleve dhe turizmi fetar, tha burimi, i cili kërkoi të mos identifikohej për shkak të ndjeshmërisë së çështjes, shkruan Reuters.
Mbretëria po vë bast edhe për investime në inteligjencën artificiale (AI) dhe qendrat e të dhënave të mundësuara nga hidrokarburet e saj të gjera dhe burimet e tjera energjetike, tha burimi.
PIF nuk pati një koment të menjëhershëm kur u kontaktua nga Reuters në lidhje me ndryshimin e strategjisë.
Prioritetet e reja
Riklasifikimi vjen ndërsa rritet presioni mbi PIF dhe kompanitë e saj të portofolit për të prodhuar kthime më të mira në afat të shkurtër, tha burimi.
Analistët kanë thënë se shumë nga projektet gjigante ende nuk kanë dhënë kthime të mjaftueshme për të justifikuar çmimet e tyre të larta, pasi disa mbeten larg përfundimit, ndërsa investimet e tjera të PIF kanë pasur një histori të trazuar.
Strategjia aktuale pesëvjeçare e investimeve të PIF përfundon këtë vit dhe fondi pritet të zbulojë së shpejti një strategji të përditësuar që do japë holëlsi mbi prioritetet e tij të reja, i tha Reuters-it një burim bankar.
Bordi në ditët e fundit miratoi një “strategji të re thelbësore”, i tha Reuters-it një burim tjetër i njohur me çështjen.
Plani i ri vë bast që mbretëria të bëhet një qendër globale e logjistikës, tha burimi me njohuri të drejtpërdrejtë, me ndërprerjet e fundit në rrugët e transportit të Detit të Kuq që theksojnë rëndësinë e zinxhirëve elastikë të furnizimit.
Mbretëria mban rezerva të mëdha të pazbuluara të mineraleve të rralla, të cilat burimi tha se do të jenë në fokus si pjesë e përpjekjeve për të zgjeruar sektorin e saj minerar.
Strategjia e përditësuar thekson gjithashtu zgjerimin e turizmit fetar në qytetet e shenjta të Mekës dhe Medinës.
MbS njoftoi këtë muaj një projekt në Xhaminë e Madhe të Mekës i cili shton rreth 900,000 hapësira lutjeje të brendshme dhe të jashtme.
Në forumin kryesor të investimeve të mbretërisë, FII, këtë javë, AI dominoi diskutimet dhe imazhet e qyteteve hiper-futuristike zbukuronin ekranet në auditorin kryesor, ndërsa një robot ecte rreth sallave të qendrës së konferencave.
Humain, një kompani AI në pronësi të PIF që synon të drejtojë shtytjen e Arabisë Saudite në sektorin në lulëzim, ka thënë se do ndërtojë rreth 6 gigavat kapacitet të qendrës së të dhënave. I pyetur për financimin, CEO Tareq Amin u tha gazetarëve të martën: “Le ta themi kështu – çdo gjë që kërkojmë, e marrim.”
Mbretëria do vazhdojë të investojë fuqishëm në sektorin e naftës dhe petrokimikeve, ndërsa burimet e ripërtëritshme do ta plotësojnë këtë, tha burimi.
Kthimi mesatar vjetor i PIF midis 2017 dhe 2024 ishte 7.2%, tregon raporti i saj më i fundit vjetor, në rënie nga një mesatare prej 8.7% në fund të vitit 2023 pasi regjistroi zhvlerësime në projekte.
Në vitin e fundit, PIF ka sinjalizuar gjithashtu plane për të zvogëluar investimet ndërkombëtare pasi projektet gjigante ngecën. Projekti Red Sea Global, një koleksion hotelesh ultra-luksoze, është ndër projektet gjigante më të avancuara, por shkalla e zënies së dhomave është mesatarisht rreth 40%, i tha shefi medias lokale në shtator.
PIF gjithashtu së fundmi bëri një shtytje të madhe në lojërat kompjuterike, një kalim kohe i preferuar i MbS. PIF njoftoi në shtator mbështetjen e saj për një blerje prej 55 miliardë dollarësh të Electronic Arts, zhvilluesi i videolojërave popullore “Battlefield” dhe “Madden NFL”.
Disa projekte të lidhura me ngjarje globale janë tashmë të vonuara, më së shumti Trojena, e cila është planifikuar të presë Lojërat Dimërore Aziatike 2029. Zyrtarët sauditë po shqyrtojnë shtyrjen e mikpritjes së lojërave të mbretërisë deri në vitin 2033, sipas burimeve.
Puna në “The Line” të NEOM – i shpallur si një qytet i brendshëm 170 kilometra i gjatë dhe 200 metra i gjerë – është shkurtuar për t’u përqendruar në përfundimin e një shtrirjeje 2.4 km për të përfshirë një stadium të Kupës së Botës.
