Reuters ka zbuluar se regjimi i Bashar al-Assadit në Siri, midis viteve 2019 dhe 2021, kreu një operacion sekret për të zhvendosur dhjetëra mijëra trupa nga varreza masive e Qutayfah, në një vend të fshehtë në shkretëtirën lindore të Damaskut, pranë qytetit Dhumair.
Ky operacion, i quajtur “Operacioni Zhvendos Tokën”, kishte për qëllim të fshihte provat e krimeve dhe të përmirësonte imazhin ndërkombëtar të regjimit, ndërsa Assad kërkonte të rimerrte legjitimitet pas izolimit dhe sanksioneve ndërkombëtare.
Investigimi i Reuters u bazua në biseda me 13 persona me dijeni direkte mbi operacionin, dokumente zyrtare të brendshme dhe analizën e qindra imazheve satelitore të dy vendeve të varrezave.
Sipas dëshmitarëve, për pothuajse çdo natë, nga shkurt 2019 deri në prill 2021, 6-8 kamionë transportonin dheu dhe trupa njerëzorë nga Qutayfah në vendin e fshehtë në shkretëtirë. Të gjithë personat e përfshirë kujtojnë qartë erën e rëndë të trupave dhe dheut.
Varreza e re në Dhumair përbëhet nga të paktën 34 hendekë me gjatësi 2 km secili, duke e bërë atë një nga varrezat më të mëdha të krijuara gjatë luftës civile siriane.
Operacioni ishte i fshehtë dhe dokumentet mbi të nuk ekzistojnë publikisht. Trupa të zhvendosura përfshinin ushtarë dhe të burgosur që vdiqën në burgje dhe spitale ushtarake që nga fillimi i luftës civile, rreth vitit 2012.
Zhvendosja e trupave ka vështirësuar identifikimin dhe rikthimin e mbetjeve tek familjet e tyre.
Mohamed Al Abdallah, drejtues i Syria Justice and Accountability Center, e përshkroi këtë transferim si katastrofik për familjet që kërkojnë të rikthejnë të afërmit e tyre.
Pas rrëzimit të Assadit në fund të vitit të kaluar, qeveria e re ka njoftuar krijimin e një Komisioni Kombëtar për Personat e Zhdukur dhe një banke ADN-je për identifikimin e trupave, por mungesa e resurseve dhe e ekspertëve pengon një investigim të plotë.
Më shumë se 160,000 persona besohet të jenë zhdukur në aparatin e sigurisë së Assadit dhe të jenë varrosur në dhjetëra varreza masive. Organizimi i gërmimeve të strukturuara dhe analizat ADN-je mund të ndihmojnë në zbardhjen e fatit të tyre dhe të lehtësojnë dhimbjet e familjeve.
Ministri i Emergjencave dhe Menaxhimit të Katastrofave të Sirisë, Raed al-Saleh, deklaroi se numri i madh i viktimave dhe nevoja për rindërtimin e sistemit të drejtësisë e pengojnë procesin.
Sipas dëshmitarëve dhe personave të përfshirë në operacion, mosbindja ndaj urdhrave të transferimit kishte pasoja fatale, duke treguar se operacioni ishte krejtësisht i detyruar dhe i kontrolluar nga udhëheqësit ushtarakë të regjimit.
Zhvendosja e trupave u krye për të fshehur provat e krimeve dhe për të mbrojtur imazhin e Assadit ndërkombëtarisht, ndërsa sundimi i tij po përballej me sfida të brendshme dhe presion nga sanksionet ndërkombëtare.
Operacioni sekret i zhvendosjes së varrezës masive të Qutayfah në Dhumair është një shembull i qartë i përpjekjeve të regjimit për të fshehur krimet gjatë luftës civile siriane dhe për të penguar zbardhjen e fatit të mijëra viktimave.
Në vijim të raportit, Reuters do të publikojë detaje shtesë për mënyrën se si u realizua ky operacion dhe mënyrën se si gazetarët zbuluan këtë skemë.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
