Ushtria izraelite ka publikuar raportin e saj të parë zyrtar mbi gabimet që çuan në dështimin e saj gjatë sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023, sulm që çoi në fillimin e luftës në Gaza.
Raporti përfundon se Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) “dështuan në misionin e tyre për të mbrojtur civilët izraelitë”.
Dokumenti prej 19 faqesh përmban shumë nga ato që tashmë dihen rreth shkaqeve që çuan në humbjen katastrofike të rreth 1,200 jetëve, kur rreth 5,000 militantë nga Hamasi dhe grupe të tjera palestineze depërtuan në Izrael, duke marrë gjithashtu 251 pengje.
Ndonëse nuk ka zbulime dramatike, është tronditëse të shihet sesi ushtria izraelite pranon se e keqvlerësoi qëllimin e Hamasit dhe e nënvlerësoi aftësinë e tij për të kryer një sulm të tillë.
Sipas raportit, ushtria e konsideronte Gazën si një kërcënim dytësor të sigurisë, duke i dhënë përparësi Iranit dhe Hezbollahut. Politika ndaj Gazës ishte “paradoksale: Hamasi ishte i paligjshëm, por nuk kishte përpjekje për të zhvilluar një alternativë”.
Ushtria kishte zgjedhur një qasje të “menaxhimit të konfliktit” për Gazën dhe kishte supozuar se Hamasi “nuk ishte i interesuar dhe nuk po përgatitej për një luftë në shkallë të gjerë”.
Ky perceptim u përforcua nga taktikat mashtruese të Hamasit.
Dëshmitë që nga viti 2018 sugjeronin se Hamasi – i cili është shpallur organizatë terroriste nga Izraeli, SHBA, Mbretëria e Bashkuar dhe vende të tjera – po zhvillonte një plan ambicioz. Megjithatë, këto prova u interpretuan si “joreale ose të pazbatueshme”, duke u konsideruar si aspirata afatgjata dhe jo si kërcënim i menjëhershëm.
Në muajt para luftës, Drejtoria e Inteligjencës Ushtarake filloi të zhvillonte një vlerësim të ri, që sugjeronte se plani i Hamasit nuk ishte thjesht një vizion, por një “kornizë konkrete për planifikim operacional“.
Megjithatë, ky vlerësim nuk iu bë i ditur zyrtarëve të lartë të inteligjencës ushtarake.
Raporti thekson një “vetëkënaqësi të gjerë” brenda ushtrisë lidhur me qëllimet e Hamasit dhe mënyrën e trajtimit të kërcënimit të tij.
“Nuk pati një diskutim të thellë mbi pyetjen: Po sikur të jemi gabim?” thuhet në raport.
Me kalimin e kohës, “u krijua një hendek i madh dhe i vazhdueshëm midis vlerësimeve të inteligjencës për Hamasin dhe realitetit”.
Raporti gjithashtu kritikon një “rënie të njohjes së thellë të botëkuptimit të armikut, duke përfshirë kulturën, fenë, gjuhën dhe historinë e tij”.
Ai bën thirrje për një reformë të thellë të kulturës së drejtorisë së inteligjencës, duke nxitur “hapje intelektuale, skepticizëm, dëgjim, mësim, debat dhe mosmarrëveshje konstruktive”.
Gjithashtu, raporti vë në dukje se dëshira për të mbrojtur burimet e vlefshme të inteligjencës kontribuoi në dështimin e ushtrisë për të rritur nivelin e alarmit menjëherë para 7 tetorit.
Reagimi i ushtrisë dhe përgjegjësia e komandantëve
Sipas raportit, Divizioni i Gazës “u mund në mënyrë efektive për disa orë” më 7 tetor, duke dëmtuar ndjeshëm aftësinë e tij për të kuptuar dhe për t’iu përgjigjur situatës.
Forcat Ajrore izraelite reaguan shpejt, por raporti thekson “vështirësi të konsiderueshme në dallimin mes trupave të IDF-së, civilëve dhe terroristëve”.
Gjithashtu, në disa raste, ushtarët e plagosur u evakuuan përpara civilëve.
Pasi paraqiti gjetjet para komandantëve të hënën, shefi në largim i Shtabit të Përgjithshëm të IDF-së, gjenerali Herzi Halevi, tha se merrte përgjegjësinë e plotë për dështimet.
“Unë e pranoj përgjegjësinë time. Është e imja. Unë isha komandanti i ushtrisë më 7 tetor dhe kam përgjegjësinë time dhe gjithashtu përgjegjësinë tuaj. E shoh atë si timen gjithashtu,” tha ai në një video-mesazh.
Muajin e kaluar, gjenerali Halevi njoftoi dorëheqjen e tij për shkak të këtyre dështimeve dhe bëri thirrje për një komision hetimor që do të analizonte më thellë situatën për të parandaluar një sulm të ngjashëm në të ardhmen.
Ndërkohë, kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, nuk ka pranuar asnjë përgjegjësi për atë që ndodhi më 7 tetor dhe ka thënë se një hetim shtetëror duhet të presë deri në përfundimin e luftës.
Kritikët e tij e akuzojnë për refuzim të pranimit të çdo faji personal.
Pas sulmit të 7 tetorit, Izraeli nisi një fushatë ajrore dhe tokësore në Gaza, ku sipas Ministrisë së Shëndetësisë të drejtuar nga Hamasi, janë vrarë të paktën 48,365 persona.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e BBC
