Panamaja ka mohuar pretendimet e Shteteve të Bashkuara se ka lejuar anijet qeveritare amerikane të kalojnë përmes Kanalit të Panamasë pa tarifa, duke kundërshtuar deklaratat e Shtëpisë së Bardhë për një marrëveshje të tillë.
Departamenti i Shtetit të SHBA-së deklaroi në një postim në platformën X se “anijet qeveritare amerikane tani mund të kalojnë Kanalin e Panamasë pa tarifa, duke i kursyer qeverisë amerikane miliona dollarë në vit.”
Megjithatë, Autoriteti i Kanalit të Panamasë (ACP) reagoi menjëherë, duke theksuar se ka të drejtën ekskluzive për të vendosur tarifat dhe se nuk ka bërë asnjë ndryshim në këtë drejtim, përcjell BBC.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka shprehur disa herë synimin e tij për të rimarrë kontrollin e këtij kanali strategjik, i cili luan një rol kyç në tregtinë globale.
Ndërkohë, Sekretari Amerikan i Shtetit, Marco Rubio, gjatë një vizite në vendet e Amerikës Latine, ka kërkuar që Panamaja të ndërmarrë “ndryshime të menjëhershme” për të reduktuar ndikimin e Kinës mbi kanalin.
Rubio paralajmëroi se nëse Panama nuk vepron, SHBA-ja do të marrë masa për të mbrojtur interesat e saj, duke iu referuar një traktati mes dy vendeve.
Gjatë vizitës në Panama, Rubio u takua me presidentin e vendit, José Raúl Mulino, si dhe me administratorin e kanalit, Ricaurte Vásquez Morales.
ACP bëri të ditur se ka shprehur gatishmërinë për të bashkëpunuar me marinën amerikane për të optimizuar prioritetin e kalimit të anijeve të saj, por nuk ka ndryshuar politikat e tarifimit.
Kina është bërë një faktor kyç në debatin rreth Kanalit të Panamasë. Presidenti Trump ka pretenduar vazhdimisht se Kina “operon” kanalin dhe se Panama nuk e ka ruajtur neutralitetin e premtuar. Kjo deklaratë është hedhur poshtë nga Presidenti Mulino, i cili theksoi se kanali “është dhe do të mbetet” nën kontrollin e Panamasë.
Sipas të dhënave të ACP-së, në vitin 2024, 52% e trafikut të kanalit përfshinte anije me porte të origjinës ose destinacionit në SHBA, duke e bërë atë një rrugë të rëndësishme për ekonominë amerikane.
Çdo vit, deri në 14,000 anije përdorin Kanalin e Panamasë për të shmangur një rrugë më të gjatë dhe më të kushtueshme rreth Kepit të Hornit në Amerikën e Jugut.
Panama është përpjekur të distancohet nga ndikimi kinez, duke njoftuar daljen e saj nga iniciativa kineze e infrastrukturës, “Një Brez, Një Rrugë”.
Megjithatë, tensionet me SHBA-në vazhdojnë, ndërsa Trump insiston se dorëzimi i kanalit nga SHBA-ja te Panamaja, sipas traktatit të vitit 1977 të nënshkruar nga Presidenti Jimmy Carter, ishte “një gabim i madh”.
Me qëndrimet e kundërta mes Washingtonit dhe Panamasë, çështja e kanalit mbetet një pikë kyçe e tensioneve ndërkombëtare, me ndikime të mëdha në tregtinë globale dhe në marrëdhëniet SHBA-Panama.
