Shefi i Shin Bet, Ronen Bar, ka dhënë dorëheqjen (Foto: Yair Sagi)
Ronen Bar dha dorëheqjen të dielën si kreu i agjencisë së sigurisë Shin Bet të Izraelit pas një mandati të trazuar trevjeçar e gjysmë që përfshin arritje të mëdha operacionale, por që do mbahet mend më shumë për dështimin e inteligjencës rreth sulmit të Hamasit më 7 tetor.
Bar, i cili filloi detyrën në tetor 2021, përfundoi zyrtarisht mandatin e tij ndërsa Izraeli vijon të luftojë në fronte të shumta, përfshirë kundër Iranit. Ai u zëvendësua përkohësisht nga zëvendësi i tij, i njohur vetëm si “S”, pas një procesi të diskutueshëm trashëgimie.
Udhëheqja e Bar-it pa reforma të gjera strukturore dhe operacione të gjera kundër terrorizmit. Megjithatë, kjo u eklipsua nga sulmi i papritur i nisur nga terroristët e Hamasit në Izraelin jugor që vrau më shumë se 1,200 njerëz dhe pa rreth 250 të tjerë të rrëmbeheshin. Sulmi u konsiderua gjerësisht si dështimi më serioz i sigurisë në historinë e Izraelit.
Një hetim i brendshëm i Shin Bet zbuloi se agjencia, nën udhëheqjen e Bar-it, nuk arriti të jepte paralajmërim të mjaftueshëm, pavarësisht inteligjencës që sugjeronte se Hamasi po përgatiste një operacion në shkallë të gjerë. Bar-i mbërriti në selinë e agjencisë natën para sulmit dhe vendosi njësinë elitare “Tequila”. Dhjetë nga anëtarët e saj u vranë gjatë sulmit. Në një letër drejtuar stafit, që mban datën 16 tetor, Bar mori përgjegjësinë, duke shkruar: “Për fat të keq, ne dështuam ta parandalonim sulmin”.
Hetimi zbuloi se agjencia i përmbahej një vlerësimi të gabuar të kërcënimit, duke u mbështetur në stimujt ekonomikë dhe financimin e Katarit për të qetësuar Hamasin. Ai tregoi gjithashtu se Bar dhe paraardhësit e tij kishin nxitur një sulm të gjerë parandalues ndaj udhëheqësve të Hamasit – plane që nuk u zbatuan.
Vetëm dy ditë para sulmit, Bar rekomandoi lehtësimin e kushteve ekonomike në Gaza, duke anashkaluar shenjat e forcimit ushtarak të Hamasit. Vendimi për të mos rritur nivelin e gatishmërisë ose për të mos i dhënë një njoftim të shkurtër kryeministrit Benjamin Netanyahu në kohë reale nxiti zemërimin publik dhe teoritë e konspiracionit. Bar iu nënshtrua një fushate intensive akuzash online, të papara për një shef të Shin Bet.
Ronen Bar dhe ish-shefi i shtabit të IDF-së Herzi Halevy (Foto: Njësia e Zëdhënësit të IDF-së)
Pas sulmit, Bar udhëhoqi disa aksione të shpejta në kohë lufte. Agjentët në terren të Shin Bet vepruan së bashku me trupat izraelite në Gaza, duke kryer marrje në pyetje, duke hartuar terrenin dhe duke synuar komandantët e Hamasit. Agjencia rekrutoi hetues rezervistë për të zgjeruar mbledhjen e inteligjencës, e cila kontribuoi në sulmet ajrore ndaj qindra objektivave dhe në rikuperimin e nëntë trupave të pengjeve.
Shin Bet krijoi një qendër komande, të njohur si “Nili”, për të synuar ata që ishin të përfshirë në masakrën e 7 tetorit, duke vrarë dhjetëra terroristë. Një njësi speciale për të gjetur dhe shpëtuar pengjet çoi në rikuperimin e disa robërve, përfshirë ushtarin Ori Megidish dhe civilët Fernando Marman dhe Luis Har. Bar thuhet se mbajti takime javore me familjet e pengjeve çdo të premte dhe të shtunë.
Në vitin 2024, një njësi e re që synonte terroristët palestinezë jashtë vendit vrau rreth 25 operativë në Liban, përfshirë figurat e larta të Hamasit Saleh al-Arouri dhe Samir Fandi. Bar ishte gjithashtu i përfshirë në negociata të drejtpërdrejta me inteligjencën egjiptiane mbi marrëveshjet e pengjeve dhe këshilloi mbështetjen e milicive anti-Hamas në Gaza për të dobësuar sundimin e grupit.
Në Bregun Perëndimor, Shin Bet pengoi rreth 1,500 sulme në 18 muajt e fundit, duke arrestuar 1,300 të dyshuar dhe duke kryer dhjetëra operacione speciale. Brenda Izraelit, agjencia shkatërroi 20 celula terroriste arabo-izraelite dhe raportoi një rritje prej 400% të arrestimeve të lidhura me spiunazhin. Njëzet përpjekje nga inteligjenca iraniane për të rekrutuar qytetarë izraelitë u penguan gjithashtu, duke rezultuar në 36 padi.
Bar gjithashtu nisi një dialog me udhëheqësit e kolonëve të Bregut Perëndimor për të frenuar dhunën nacionaliste. Në prill, dolën regjistrime audio të kreut të divizionit hebraik të agjencisë duke bërë komente përçmuese për të paraburgosurit. Zyrtari u pezullua dhe u nis një hetim i brendshëm.
Nën udhëheqjen e Bar, Shin Bet kreu qindra misione të ndërlikuara sigurie, duke përfshirë mbrojtjen e delegacioneve izraelite jashtë vendit dhe sigurimin e pjesëmarrjes së vendit në Festivalin e Këngës në Eurovision 2025. Para luftës, ai ndihmoi në drejtimin e operacioneve kundër terrorizmit në Gaza, duke përfshirë “Breaking Daën” dhe “Shield and Arroë”, dhe krijoi një divizion të ri të sigurisë së brendshme për t’iu përgjigjur kërcënimeve të brendshme.
Mandati i Bar-it u shënua si nga suksesi operacional ashtu edhe nga konfliktet e brendshme. Ai shpesh është përplasur me krerët politikë, përfshirë Netanyahun, për drejtimin e agjencisë. Mbështetësit e tij thonë se ai mbështeti integritetin institucional mes presionit politik dhe sulmeve personale. Kritikët thonë se ai tejkaloi autoritetin e tij dhe sfidoi direktivat e qeverisë.
Netanyahu njoftoi se “S”, zëvendësi i Bar-it për gjashtë muajt e fundit, do shërbejë si drejtor në detyrë. Prokurori i Përgjithshëm Gali Baharav-Miara mbështeti vendimin. Një tjetër zyrtar i lartë, “M”, i parë si një pasardhës i mundshëm, do kthehet në rolin e tij të mëparshëm si zëvendës.
Emërimi i një drejtori të përhershëm mbetet i pazgjidhur, me një propozim për të emëruar Gjeneral Majorin në pension David Zini ende në pritje mes debatit politik.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Ynet
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
